Ποιήματα και κείμενα για την Ένωση των Επτανήσων

Τελευταία ενημέρωση: Πέμπτη, 21 Μαΐου 2020 10:12

Ποιήματα και κείμενα για την Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα - Επιμέλεια: Γεράσιμος Γαλανός

ΣΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΤΑΝΗΣΟΥ

Σηκωθήτε απ’ τους τάφους ήρωες του Ιονίου

και γιορτάστε ανάμεσά μας τη γιορτή της Λευτεριάς

και σεις σάλπιγγες ηχήστε σαν τη μέρα του Μαΐου

π’ όλοι επαναστατήσαν κι εχθροί γίναν της σκλαβιάς…

Λόγχες φονικές κι αγχόνες θέριζαν τα παλικάρια

κι ο ανθός της Επτανήσου θάφτηκε βαθιά στη γη,

Και στη μνήμη τους αξίζουν δάφνης δροσερά κλωνάρια

αφού το αχνιστό τους αίμα έφερε τη ροδαυγή.

Κι’ οι ψυχές του Μομφεράτου, του Ζερβού , του Ιακωβάτου

του Τυπάλδου, του Παϊζη, ας ντυθούν στα γιορτινά

κι’ οι εχθροί μας ας λουφάξουν όπως τότε στη… φωλιά τους

γιατί Λευτεριάς ο σπόρος μύριους ήρωες γεννά.

Κι’ οι φτερούγες της Μανούλας άνοιξαν με καλοσύνη

Να κουρνιάσουν στη σκιά της τα ταλαίπωρα παιδιά

Και απανεμιά να βρούνε μεσ’ τη δόλια Ρωμιοσύνη

διαλαλώντας πέρα ως πέρα… κάτω η βάρβαρη σκλαβιά.

Κάλλιο Μάνα μας Ελλάδα στα φτωχά χαμόσπιτά σου

παρά θυρεοί και πύργοι στέμματα και θησαυροί,

γιατί αίμα πουν’ στις φλέβες είναι στάλες της καρδιάς σου

όσο κι’ αν στο παζαρεύουν κάθε τόσο οι σκληροί.

Αλτ! στον βάρβαρο δυνάστη, φθάνει στην ωμή τη βία,

μαστιγώσεις και κρεμάλες ας γραφτούνε στο χαρτί

και στα κάστρα ας κυματίσει η γαλανόλευκη η θεία

αφού η Ένωσις των Νήσων είναι Ανάστασης γιορτή.

Ένα εύγε ανήκει σ’ όλους και σε όλα τα Νησιά μας

Ζάκυνθο, Κέρκυρα, Λευκάδα ξακουστή Κεφαλονιά,

Κύθηρα, Παξοί και Ιθάκη τα αδέλφια τα μικρά μας

Που σαν φάροι ολοφωτίζουν κάθε σκοτεινή γωνιά

Εκατό χρόνια και πλέον απ’ της Άνοιξης τη μέρα

Ριζοσπάστες – Λαός – Κλήρος γίνανε μια ψυχή

Και προτάξανε τα στήθη στου βαρβάρου τη φοβέρα

Κι είπαν όλοι μ’ ένα στόμα: «Ζήτω η Ένωσις!»

Μα βόλια , δέχτηκαν σαν τη βροχή!

Ένα δάκρυ τα’ άγιο χώμα που σας σκέπασε ας βρέξει

Κι άσβεστη ας συντροφεύει η θύμισή μας τις μορφές!

Κι η μητέρα η Ελλάδα, στους βοριάδες ας αντέξει,

Τι κι’ αν τη σφυροκοπάνε καταιγίδες κι’ αστραπές!

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΡΟΓΚΑΚΟΥ - ΜΑΡΚΟΥΛΑΤΟΥ

Η ΠΡΟΔΟΣΙΑ

ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΠΑ-ΛΗΣΤΗ ΝΟΔΑΡΟ

Υπάρχει σε λαϊκή μουσική το παρακάτω Δημοτικό τραγούδι που έως και σήμερα διατηρείται στα Δαμουλιανάτα και αναφέρεται στα πρόσωπα που προδώσανε τους αρχηγούς της Αγροτικής Επανάστασης της Σκάλας στην Αγγλική Αστυνομία: Τον Αθανάση το Γονή, το Χαραλαμπίτση, τον Πάρπα κ.α. Την πρώτη καταγραφή του τραγουδιού έκανε ο Ακαδημαϊκός Διονύσης Ζακυνθινός.

Να θελ’ αστράψει ο ουρανός

«Ναθελ’ αστράψει ο ουρανός και να βροντήσει η Δύση

Να’ θελε πέσει αστραπή τους έξη να τους ψήση,

Τον Αθανάση το Γονή και το Χαραλαμπίτση

Τον Παύλο τον πλατύστομο και τον Αντριελίτση.

Τον Πάρπα απαντήσανε, δεν τους καλημερίζει.

Ήτανε λίγο σύθαμπα δεν τους καλογνωρίζει.

-Πάμε, κουμπάρε, σπίτι μου να φαμε και να πιούμε

-Δεν θέλω το ψωμάκι σας και δεν το έχω χρεία

να λείπω από τα βάσανα κι από την αμαρτία.

Σύρτε να με προδώσετε, να πιάνετε παράδες,

γιατ’ είναι βαρυχειμωνιά να φτιάνετε γαμπάδες.

Όταν το αριβάρανε στου Κορωνιού τ’ αλώνι,

μικροί – μεγάλοι κλαίγανε, έκλαιγαν κι οι γειτόνοι,

Όταν τον αριβάρανε μεσ’ την Κοντογεννάδα

εχάραξ’ η Ανατολή κι εσήμανε η καμπάνα,

μα νεκρικάτα τη βαρούν σα νάταν πεθαμένοι.

Το Θοδωρή τσακώσανε και παν να τον κρεμάσουν.

Σκαλιά – σκαλιά τον πηγαίνουνε απάνω στο Μαρκάτο

μικροί μεγάλοι κλαίγανε που βλέπαν τέτοιο άττο

Ο Ρεσιντέης, το σκυλί, δεν άφηνε να κλαίνε

τις μαρτυρίες να πέφτουνε, για να τονέ κρεμάσουν

Στον μπάγκο – εκρεμάσανε το Θοδωρή το Βλάχο

κρεμάσανε και τον Παπά, που την ευχή του να’ χω.

………………………………………………………»

Γνωστό επίσης είναι και το άσμα του Λαϊκού Ριμναδόρου Μικέλη Δαυή – Μερτζάνη που έγραψε για τον απαγχονισμό του Παπα – Νοδάρου.

«Κρέμασαν τον Παπά –ληστή

Που την ευχή του να’ χω

Κρέμασαν το Νοδάρο μας

Και τον Παπά – Ζαπάντη

Όπως κρεμούν στα μαγαζιά

Τον έρμονε τον φάντε.

Κι αν τον Παπά κρεμάσανε

Και τον γνωστό τον Βλάχο

Εγώ εις τα τσαρούχια μου

Τους Άγγλους όλους γράφω».

Επίσης με αφορμή τον απαγχονισμό στο Μαρκάτο του Ληξουριού του Πρωτομάστορα της Αγροτικής Επανάστασης του 1848 στη Σκάλα, παπα-Γρηγόρη Νοδάρου, του αποκαλούμενου παπα-Ληστή, ο Πέτρος Σκαρλάτος μελοποίησε σε στίχους του Παναγή Σκαλτσούνη το «Με Μύρτα δεν εστόλισαν οι φίλοι μου το μνήμα».

Με μύρτα δεν εστόλισαν

οι φίλοι μου το μνήμα

είμαι αθώο θύμα

τυραννικής οργής

Ούτε παπάς δε μ’ έψαλλε

ούτε ήχησε η καμπάνα

ούτε έκλεισε η μάνα

τα μάτια του παιδιού.

Αλλά είναι προτιμότερο

του τάφου το σκοτάδι

παρά να ζω στον Άδη

τρομακτικής σκλαβιάς.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΕΣ

Ριζοσπάστες

Το τραγούδι «Σ’ ένα Παπόρο μέσα», άγνωστου Επτανήσιου συνθέτη και ποιητή, αναφέρεται στο Μπαρκάρισμα των Αγωνιστών Ριζοσπαστών, που τους πήγαιναν οι Άγγλοι στην Κέρκυρα για να υποστούν την αγχόνη. Παρουσιάζεται δε το τραγούδι αυτό με διάφορες στιχουργικές και μικρομουσικές παραλλαγές στη Ζάκυνθο και την Κεφαλονιά.

Σ’ ένα Παπόρο μέσα

Σ’ ένα Παπόρο μέσα όλοι μέσα όλοι μέσα

σ’ ένα Παπόρο μέσα μας εμπαρκάρανε

γαλέτες παξιμάδια, γαλέτες παξιμάδια

γαλέτες παξιμάδια μας ετρατάρανε