Ο δημοσιογράφος Tom Chesshyre πέρασε στο δεύτερο μικρότερο νησί των Επτανήσων μερικές ημέρες το περασμένο καλοκαίρι και τώρα διηγείται τις περιπέτειες του σε ένα χορταστικό κείμενο για το νησί, τις ομορφιές και τις δυσκολίες του. Διαβάστε το...

"Μην ανεβείτε στα ψηλά βουνά της βόρειας Ιθάκης με τη ζέστη του μεσημεριανού ήλιου, αν δεν είστε σίγουροι για το πού πηγαίνετε, αν δεν έχετε αρκετό νερό κι  αν είστε ακόμα κάτω από την επίδραση της  βραδυνής μπυροκατάνυξης  στα ταβερνάκια  του υπέροχου ψαροχωριού  Φρίκες, την προηγούμενη νύχτα .

Μην το κάνετε... Δεν είναι καθόλου καλή ιδέα... Ο αδερφός μου κι εγώ μπορούμε να εγγυηθούμε    γι 'αυτό…
Όλα φαίνονταν τόσο απλά, όταν ξεκινούσαμε στις  10 το πρωί από το χωριό Λαχός,  μετά από ένα πρωινό με φρέσκο ψωμί, τοπικό μέλι και καφέ. Δεν μπορώ να πω πως η σιγουριά μας άγγιζε το 100%, αλλά είχαμε τον καλύτερο χάρτη της Ιθάκης που θα μπορούσε κανείς να αγοράσει  (από ένα μικρό βιβλιοπωλείο κοντά στο λιμάνι στο Βαθύ, την πρωτεύουσα του νησιού) κι είχαμε ακόμα μια αίσθηση αισιοδοξίας που οδηγούσε τα βήματά μας…
Πήραμε λοιπόν  τον απότομο και γεμάτο στροφές δρόμο προς την  Εξωγή, ένα ήρεμο  γραφικό χωριό με ασβεστωμένη εκκλησιά. Αναρριχηθήκαμε σ’ ένα μονοπάτι που ξεπρόβαλλε μέσα  από πεύκα,  σημαδεμένο στο χάρτη μας  με μια πράσινη διακεκομμένη γραμμή,  και βρεθήκαμε στην κορυφή του βουνού (519μ.),  με  την υπέροχη θέα προς τον κόλπο των Αφαλών. Διαβήκαμε μια κορυφογραμμή που περνούσε μέσα από ερείπια  αρχαίων ανεμόμυλων και ήπιαμε το περισσότερο από το νερό μας δίπλα σε  ένα εγκαταλελειμμένο ξωκκλήσι.
Μετά σκαρφαλώσαμε σε ένα λόφο, ακολουθώντας  ακόμα την πράσινη γραμμή στο χάρτη  μας,  που τώρα μπερδευόταν   με τα  ξεθωριασμένα  μπλε στρογγυλά σημάδια πάνω στους  βράχους, ανάμεσα στους θάμνους,  και χαθήκαμε  βαθιά σε ένα πευκοδάσος.  Μας πήρε  έξι ώρες  για να γυρίσουμε,  αναψοκοκκινισμένοι και σκασμένοι για νερό, ενώ εμείς δεν φανταζόμαστε ότι θα κάναμε πάνω από τρεις.
Στο θρυλικό νησί του Οδυσσέα  βιώσαμε κι εμείς τη δική μας μίνι οδύσσεια.
Στην Ιθάκη δεν πάει πολύς κόσμος. Το νησί είναι πολύ μικρό και λοφώδες , δεν κάνει για αεροπλάνα.  Τα 14 μίλια από το βορρά προς το νότο και τα 4 όλα κι όλα του πλάτους του δεν επιτρέπουν  αεροδρόμιο. Οι περισσότεροι λοιπόν προτιμούν τη  γειτονική Κεφαλονιά και μένουν εκεί σε ωραίες βίλες και αριστοκρατικά ξενοδοχεία κοντά σε υπέροχες παραλίες χρυσής άμμου.
Για να φτάσετε στην Ιθάκη πρέπει να πάρετε ένα πλοίο ή ένα θαλάσσιο ταξί για μια διαδρομή που διαρκεί περίπου 20 λεπτά. Μπορείτε να μείνετε στο βόρειο ή νότιο τμήμα του νησιού. Στο τελευταίο κατοικούν οι περισσότεροι από τον  πληθυσμό των 3.000 κατοίκων της Ιθάκης, όπως επίσης εκεί, στο Βαθύ,  βρίσκεται  και το  μεγαλύτερο μέρος του τουριστικού εμπορίου.
Εμείς μένουμε στο βορειότερο σημείο του νησιού, το οποίο κατοικείται στο σύνολό του από  περίπου 1.000 ανθρώπους. Κάνουμε  οικογενειακές διακοπές: γονείς, ανιψιές και ανιψιούς (οκτώ συνολικά)  σε μια γοητευτική παλιά πέτρινη βίλα με κήπο με μια αρχαία αμυγδαλιά και μια τεράστια πισίνα.  Η βεράντα βλέπει σε  μια κοιλάδα στην οποία οι κατσίκες,  με κουδούνια  στους λαιμούς τους, τριγυρίζουν από την αυγή ως το σούρουπο. Το ηλιοβασίλεμα , οι ακτίνες πέφτουν σε ένα βουνό πευκόφυτο.  Η μόνη άλλη εικόνα που μπορούμε να δούμε είναι ένα μικρό εκκλησάκι που βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του βουνού. Είναι ένα θαυμάσια ήσυχο μέρος.
Είναι επίσης η ιδανική βάση για διακοπές πεζοπορίας, που φέρνουν μπροστά σου ολοζώντανη την ιστορία μιας μορφής από την αρχαιότητα που μπορεί (ή δεν μπορεί) να είναι ο πιο φημισμένος  κάτοικος αυτού του νησιού, ο Οδυσσέας, έτσι όπως περιγράφεται από τον Όμηρο στο επικό του ποίημα. Είναι ο Ιθακήσιος βασιλιάς  που αφήνει τη σύζυγό του, Πηνελόπη, για να πολεμήσει στον Τρωικό πόλεμο τον 13ο ή τον  12ο αιώνα π.Χ. Κανείς δεν είναι σίγουρος για την ακριβή χρονολογία. Ο Οδυσσέας παίρνει μέρος σ’ αυτή την πανάρχαια σύγκρουση, αλλά συναντά  μια σειρά από θαυμαστές περιπέτειες, καθώς προσπαθεί να επιστρέψει στο νησί του. Μάγισσες , γίγαντες, τέρατα με έξι κεφάλια , Σειρήνες (κορίτσια που τραγουδούν για να δελεάσουν τους ναυτικούς) και οι  θρυλικοί Λωτοφάγοι, με τα φυτά  του λωτού που προκαλούν αμνησία, τον πλανεύουν και τον καθυστερούν.
Μα.. η  μυρωδιά των βοτάνων γεμίζει τον αέρα και οι μπλε πεταλούδες τρεμοπαίζουν εδώ και εκεί.
Δέκα χρόνια περνούν μέχρι ο Οδυσσέας να επιστρέψει στο νησί, το οποίο περιγράφεται από τον Όμηρο 300 χρόνια μετά τον θάνατο του Ιθακήσιου βασιλιά. «Δεν υπάρχουν ανοιχτά περάσματα, ούτε λιβάδια», γράφει. "Είναι ένα βραχώδες νησί, ακατάλληλο για άλογα, αλλά όχι τόσο άσχημο , παρά το μικρό του μέγεθος. Είναι καλό για τις κατσίκες. "
Σίγουρα πάντως δεν υπάρχει έλλειψη από αυτά  τα ζωντανά στη βόρεια Ιθάκη –και  παρέα με  την Ester van Zuylen, μια ολλανδή  οδηγό που προσφέρει περιπάτους με οδυσσειακή θεματολογία, ανακαλύψαμε σύντομα ότι υπάρχουν και άλλες ενδείξεις που φανερώνουν ότι  στο βόρειο κομμάτι αυτού του νησιού βρίσκεται το παλάτι του Οδυσσέα. 

Η Ester  είναι ψηλή, φορούσε  παντελόνι εργασίας  και μπότες πεζοπορίας. Κρατάει μια ψαλίδα για να κόβει το φύλλωμα στο αρχαίο μονοπάτι που πρόκειται να πάρουμε. Μας περιμένει  δίπλα στο άγαλμα του Οδυσσέα στην μικρή πλατεία του Σταυρού, που είναι το κεφαλοχώρι της βόρειας Ιθάκης. «Είναι  πραγματικά από την Ιθάκη;» ρωτάει, αφού μας έδωσε μια σύντομη περίληψη της  ζωής του θρυλικού βασιλιά. "Κανένας δεν γνωρίζει με βεβαιότητα ακόμα κι αν υπήρξε. Μου αρέσει , πάντως, να πιστεύω ότι όντως υπήρξε".
Με αυτό τον τρόπο προχωρούμε, περνώντας την όμορφη μουσταρδί εκκλησία και ένα  γωνιακό μπαρ, όπου κάποιοι ηλικιωμένοι μας παρατηρούν ανέκφραστοι.  Φτάνουμε στο αρχαίο μονοπάτι βόρεια έξω από το χωριό, ενώ η Έστερ μας λέει ότι η ίδια ήρθε στην Ιθάκη πριν από δώδεκα χρόνια και ερωτεύτηκε το νησί.  Μέχρι τότε δεν είχε διαβάσει την Οδύσσεια, αλλά από τότε δεν «σταμάτησε να διαβάζει» αυτό το ποίημα. Όπως μας λέει, την έχει συναρπάσει  αυτή η πανάρχαια ιστορία.
Το πέτρινο μονοπάτι οδηγεί απότομα προς τα πάνω, περιτριγυρισμένο από ελαιόδεντρα, άγριες αχλαδιές, αγκάθια και μυρτιές. Η μυρωδιά των βοτάνων γεμίζει τον αέρα και οι μπλε πεταλούδες τρεμοπαίζουν εδώ και εκεί. Η Ψαλίδα της Έστερ σύντομα θ’ αρχίσει να κάνει τη δουλειά της και θα περπατήσουμε στο  400 χρόνων πλακόστρωτο μονοπάτι,  φτάνοντας σε μια στροφή με μια πηγή  από τη μια πλευρά. Πιστεύεται ότι ο Όμηρος, κι αυτός ο ίδιος μεταξύ θρύλου και ιστορίας, μπορεί να ήρθε κάποτε στην Ιθάκη για να θεραπεύσει την κακή του όραση κι αυτή η πηγή ίσως να ήταν ιαματική, σύμφωνα με την Έστερ.
Η ιστορία, η σχετική με τα ερείπια που πρόκειται να επισκεφτούμε, ακριβώς επάνω σ’ αυτό το λόφο, σιγά σιγά σχηματίζεται. Το παλάτι του Οδυσσέα, στο νησί που ακόμα δεν έχει επίσημα ταυτοποιηθεί,  λέγεται ότι βρίσκεται σε ένα ψηλό μέρος που περιβάλλεται από πηγές, εξηγεί η Έστερ,  και αυτά τα μυκηναϊκά ερείπια βρίσκονται στο μοναδικό μέρος της Ιθάκης που ταιριάζει σ’ αυτή την περιγραφή. Μεγάλοι ογκόλιθοι δένονται μεταξύ τους, με σκαλοπάτια που οδηγούν κάτω από το λόφο σε αυτό το άγριο, απομονωμένο σημείο.
Οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν (το 2010) ότι αυτή είναι η περιοχή που βρίσκεται το ανάκτορο του Οδυσσέα μετά την ανακάλυψη ευρημάτων  που συνδέονται με το μύθο. "Φυσικά, ο κόσμος λέει ότι όλα είναι στη φαντασία μας, αλλά δεν με νοιάζει",  λέει η Ester, επιθεωρώντας τη σκηνή και λέγοντάς μας πώς ο ήρωας επέστρεψε σε αυτή τη βουνοπλαγιά, εξοντώνοντας  τους μνηστήρες  που διεκδικούσαν τη γυναίκα του, την Πηνελόπη, και –επανέφερε την κυριαρχία του.
Πάντως, μην θεωρείτε  εύκολη υπόθεση  ν’ ακούει κανείς τέτοιες ιστορίες σε μια απλή βόλτα στις διακοπές του…
Η ιστορία του Οδυσσέα πλανιέται στον αέρα της  βόρειας  Ιθάκης,  και τα λίγα τουριστικά καταστήματα στις Φρίκες και στο Κιόνι δεν διστάζουν να «πουλήσουν»  τον μύθο. . . Άφθονες  πετσέτες  τσαγιού, μπρελόκ,  κούπες και καρτ ποστάλ έχουν θέμα τους το αρχαίο ποίημα.  Στις Φρίκες,  ένα τέτοιο θαυμάσιο ήσυχο μέρος (εκτός από τις ώρες που φτάνει το περιστασιακό τουριστικό σκάφος με τις ορδές των  παραθεριστών ή κάποιο ιστιοπλοΐκό),   το εστιατόριο «Οδυσσέας»  σύντομα γίνεται το αγαπημένο μας μέρος για φαγητό.
Αδύνατες γάτες περιφέρονται  κάτω από τα  ξύλινα τραπέζια και πάνω στη μικρή ξύλινη εξέδρα που μπαίνει στη θάλασσα.  Παπάδες με προτεταμένες κοιλιές και μαφιόζικο στυλ ανταλλάσσουν ιστορίες. Μια ομάδα ηλικιωμένων ντόπιων  γυναικών αρχίζει ένα τραγούδι για την ανεκπλήρωτη αγάπη κι ο Πάνος, ο σερβιτόρος, μεταφράζει για μας. Τρώμε νόστιμο κόκκινο φιλέτο με βραστές πατάτες, σαλάτες, τυρί φέτα, κρεμμύδια και ελιές, φέτες ψωμιού και αρκετό  τζατζίκι.
Μετά το γεύμα, ο Σάκης, ο φούρναρης, σταματάει  το λευκό του φορτηγάκι  γυρίζει προς την κατεύθυνσή μας και μας κλείνει πονηρά το μάτι… (Ξέρετε, στη Βόρεια Ιθάκη πολύ εύκολα  μπορεί κανείς  να γνωριστεί με τους ντόπιους).  Στη  συνέχεια, η Sue,  μια  Βρετανίδα που διαχειρίζεται τη μοναδική τοπική εταιρεία ταξί, σταματάει και μας λέει για το γάμο της με τον Δημόκριτο στην εκκλησία στο βουνό της  Εξωγής. Η Σου και ο Σάκης φαίνεται να είναι παντού, ανά πάσα στιγμή.  Αρχίζουμε να αναρωτιόμαστε αν έχουν δίδυμα  αδέρφια…
Ο περίπατος από τις Φρίκες προς το Κιόνι είναι ένας ελικοειδής παραλιακός δρόμος ακριβώς πάνω από  υπέροχες, μικρές, διαδοχικές παραλίες με βότσαλα και στον κόλπο μιας από αυτές βλέπουμε αγκυροβολημένο ένα θαυμάσιο σκάφος. Οι διασημότητες και οι πλούσιοι αγαπούν την Ιθάκη ,  καθώς προσφέρει  μεγάλη ιδιωτικότητα. Ο Steven Spielberg, ο Tom Hanks, η Madonna, ο Ρόμαν  Αμπράμοβιτς και ο βασιλιάς της Ισπανίας έχουν εντοπιστεί πρόσφατα, ενώ τον Philip Green τον τσάκωσαν δημοσιογράφοι της τηλεόρασης, λίγο καιρό μετά την αμφιλεγόμενη κατάρρευση της ΒΗS, στο Βαθύ.
Το Κιόνι, βρίσκεται στο τέλος  αυτού του ελικοειδούς δρόμου, που ξεκινάει από τις Φρίκες, και είναι χτισμένο αμφιθεατρικά στις πλαγιές ενός  μικρού λόφου που καταλήγει σε ένα μικρό λιμανάκι  γεμάτο με ατμοσφαιρικά εστιατόρια, ένα ιδιαίτερο κοκτέιλ μπαρ και μια μπουτίκ μόδας. Πολλά σκάφη, που φαίνεται ότι στον καιρό τους δεν θα τσιγκουνευόταν την ακριβή σαμπάνια στα πάρτυ τους, τώρα αράζουν ήσυχα σ’ αυτόν τον κόλπο.  Τα πιτσιρίκια κάνουν βουτιές στα ρηχά. Τα μικρά ανίψια μου, πάντως, τη λάτρεψαν αυτή τη φάση εδώ.
Μια μέρα ο αδελφός μου κι εγώ περπατήσαμε σ’ ένα άλλο απότομο αρχαίο μονοπάτι από το Κιόνι μέχρι το γραφικό χωριό Ανωγή, το οποίο διαθέτει ένα παλιό καφενείο του εβδομηνταπεντάχρονου Νίκου Κουτσουβέλη.  Μας  φέρνει μεγάλες κούπες γλυκού ελληνικού καφέ, έξω στο ξύλινο τραπέζι μας,  κάτω από το βλέμμα ενός  παπαγάλου, που έχει σε κλουβί.  Στον τοίχο του καφενείου κρέμονται , ξεθωριασμένες διαφημίσεις τσιγάρων  της δεκαετίας του 1960 και ένας βαλσαμωμένος γύπας. Όλα δείχνουν πως τίποτα δεν πρέπει να έχει αλλάξει,  σ’ αυτό το χώρο εδώ και πολλά χρόνια.  Αν το ζητήσετε, ο Νίκος θα σας δώσει το κλειδί για τη διπλανή  εκκλησία με τις θαυμάσιες τοιχογραφίες και τα απλά στασίδια της.
Ρίχνουμε μια ματιά στο γαλήνιο κοντινό μοναστήρι της Παναγίας  της Καθαριώτισσας , κοιτώντας τη μαγευτική θέα προς τον κόλπο του Βαθιού  κι έπειτα επιστρέφουμε από τον Σταυρό στη βίλα μας στο Λαχό.
Είναι κοντά στο σούρουπο όπως συνήθως. Τα κουδουνάκια απ’ τις κατσίκες ακούγονται ξανά. Έχουμε περπατήσει  χιλιόμετρα σε μια περιοχή στοιχειωμένη από τα φαντάσματα πανάρχαιων εποχών. Εκτός από τον Νίκο στο καφενείο, το Σάκη και  τη Σου, που μας κουβάλησαν πέρα δώθε  με τ’ αυτοκίνητά τους,  δεν ξαναείδαμε ψυχή... Και ευτυχώς, αυτή τη φορά δεν υπήρξε οδύσσεια στο πευκοδάσος"

Το πρωτότυπο κείμενο διαβάστε το εδώ.

Απόδοση στα ελληνικά Παντοφίλη Βαρβαρήγου