Aν και οι περισσότεροι τον έχουν συνδέσει με την Καθαρά Δευτέρα, ο χαλβάς είναι ένα γλυκό σνακ το οποίο μπορεί να καταναλωθεί ανά πάσα ώρα και στιγμή, καθόλη τη διάρκεια της χρονιάς. Με καφέ, τσάι, κρασί, ψωμί ή σκέτος, ο χαλβάς προσφέρει γεύση, ενέργεια και θρεπτικά συστατικά στον οργανισμό μας. Πέρα όμως από τις ευεργετικές του ιδιότητες, πρόκειται για μια εξαιρετικά θερμιδοφόρα τροφή, η κατανάλωση της οποίας χρειάζεται μέτρο.

Ο χαλβάς και η ιστορία του

Ο χαλβάς είναι μια ποικιλία από διαφορετικά γλυκίσματα, τα οποία συναντώνται σε διάφορες παραλλαγές στις χώρες των Βαλκανίων, της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Η ονομασία προέρχεται από την αραβική ρίζα حلوى ή hulw (χαλβά), που σημαίνει γλυκό. Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς έφτασε στην Ελλάδα, πιθανολογείται, όμως, ότι πέρασε στην ελληνική κουζίνα προς το τέλος του 12ου αιώνα.

Τύποι χαλβά

Πρώτες ύλες για την δημιουργία του χαλβά, είναι συνήθως μια λιπαρή ουσία (βούτυρο, ελαιόλαδο, ηλιέλαιο, ταχίνι), άμυλο (νισεστές, σιμιγδάλι), ενώ σε μερικές χώρες χρησιμοποιούν και υλικά όπως καρότο, ρεβίθι ή παπάγια και γλυκαντικές ουσίες. Προστίθενται συνήθως ξηροί καρποί και αρωματίζεται με μπαχαρικά, μέλι, κακάο ή σοκολάτα, ξύσμα ξινών φρούτων, χυμούς φρούτων ή άλλα φυσικά αρωματικά παρασκευάσματα. Από τους γνωστότερους χαλβάδες είναι ο σησαμένιος, ο χαλβάς από ταχίνι, ο σιμιγδαλένιος, ο χαλβάς Φαρσάλων και ο κετέν χαλβάς

• Χαλβάς από σουσάμι

Παρασκευάζεται από ταχίνι (πολτό από σησάμι), το οποίο παραδοσιακά συνδυάζεται με σιρόπι ζάχαρης ή μέλι ή πετιμέζι. Στο χαλβά εμπορίου χρησιμοποιείται επίσης φρουκτόζη ή χαρουπόμελο ή συνδυασμοί των προαναφερθέντων γλυκαντικών και έχει μαστιχώδη−ινώδη υφή. Αυτό που προσδίδει στην λευκή καραμέλα την ελαστικότητα και την μαστιχωτή υφή της είναι ένα πολύ πικρό και στυφό υγρό από χαλβαδόρριζα χρώματος σκούρου καρυδιού, υλικό το οποίο στο εμπόριο εισάγεται συνήθως από τη Ρωσία.

• Χαλβάς από ταχίνι

Alexandros Michailidis/ SOOC

Γνωστός και ως ο χαλβάς του μπακάλη λόγω της διάθεσης σε παντοπωλεία παλαιότερα. Πλέον συναντάται εν γένει σε καταστήματα με είδη τροφίμων. Στο εμπόριο πωλείται σε διάφορες γευστικές παραλλαγές, όπως με βανίλια ή και μέλι, με αμύγδαλα, φουντούκια ή σταφίδες, με κακάο, ανάμικτος ή με επικάλυψη σοκολάτας. Τρώγεται στη Μέση Ανατολή, σε διάφορες περιοχές της Μεσογείου και στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, αλλά και στην Πολωνία. Στην Ελλάδα προτιμάται ιδιαίτερα την Καθαρά Δευτέρα, επειδή είναι ο μόνος που δεν περιέχει αρτύσιμα υλικά.

• Σιμιγδαλένιος χαλβάς

iStock

Παραδοσιακός σπιτικός χαλβάς ο οποίος παρασκευάζεται με βασικά υλικά το σιμιγδάλι, το βούτυρο (ή λάδι) και σιρόπι από ζάχαρη (ή πετιμέζι) και νερό. Είναι ο πιο γρήγορος και εύκολος στην κατασκευή. Η πιο γνωστή μέθοδος ονομάζεται και «ένα, δύο, τρία, τέσσερα» («1, 2, 3, 4») από τις ανολογίες των συστατικών (κατά όγκο) σύμφωνα με τη σειρά που χρησιμοποιούνται, δηλαδή:

• 1 μέρος βούτυρο (ή λάδι)
• 2 μέρη σιμιγδάλι
• 3 μέρη ζάχαρη (ή πετιμέζι) και
• 4 μέρη νερό

Αρχικά καβουρδίζεται σε καυτό βούτυρο το σιμιγδάλι και εν συνεχεία στο μίγμα προστίθεται σιρόπι από ζάχαρη και νερό, το οποίο βράζει μέχρι να απορροφηθεί. Αρωματίζεται με κανέλα, γαρύφαλλα και ξύσμα πορτοκαλιού. Μόλις η υγρασία απορροφηθεί εντελώς, ο χαλβάς είναι έτοιμος και προστίθενται σταφίδες. Το γλυκό σερβίρεται είτε ζεστό μόλις πήξει το μίγμα σε μπολ με κουτάλι, είτε συνηθέστερα σερβίρεται σε κομμάτια, μέσα από φόρμα.

• Χαλβάς Φαρσάλων (σαπουνέ)

Ο χαλβάς σαπουνέ είναι ο πιο μαλακός, με αρκετά λιπαρή γεύση. Παρασκευάζεται κυρίως από νισεστέ (συνήθως από ρύζι ή από καλαμπόκι – κορν φλάουρ), βούτυρο, νερό και ζάχαρη. Εναλλακτικά, κυρίως σε περιόδους νηστείας, χρησιμοποιείται ηλιέλαιο αντί για βούτυρο. Αν και στην κλασική συνταγή οι αναλογίες των υλικών είναι ίδιες με του σιμιγδαλένιου (ένα, δύο, τρία, τέσσερα), ο τρόπος παρασκευής του είναι λίγο διαφορετικός. Αποτελεί παραδοσιακό γλυκό των Φαρσάλων, από όπου ονομάζεται φαρσαλινός, και συνήθως επίσης πωλείται μέσα σε ταβάδες στα πανηγύρια (παζάρι) της Θεσσαλίας, εκ των οποίων ονομάζεται και πανηγυριώτικος ή παζαριώτικος.

• Κετέν χαλβάς

Ο κετέν χαλβάς έχει ανοιχτό, συνήθως άσπρο χρώμα και νηματοειδή υφή, παρόμοια με το μαλλί της γριάς ή και με το ωμό, λεπτό κανταΐφι. Παρά τις ομοιότητες στην όψη και την υφή, τόσο τα συστατικά όσο και η μέθοδος με την οποία φτιάχνονται διαφέρουν. Το γλυκό αυτό παρασκευάζεται από μια κολλώδη μάζα κυρίως από αλεύρι και ζάχαρη. Από αυτή, καθώς κυλιέται συνεχώς σε ζάχαρη άχνη, διαχωρίζονται με τράβηγμα οι ίνες του κετέν χαλβά. Ορισμένες φορές στολίζεται με τριμμένο φυστίκι Αιγίνης.

Τα οφέλη του στην υγεία

Ο χαλβάς περιέχει πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, τα λεγόμενα καλά λιπαρά, τα οποία ευεργετούν τη λειτουργία του εγκεφάλου, ενώ βελτιώνουν τα επίπεδα της χοληστερίνης. Το σουσάμι περιέχει υψηλής βιολογικής αξίας φυτικές πρωτεΐνες, απαραίτητες στον οργανισμό ως δομικά συστατικά των μυών, των οργάνων και των ιστών του σώματος.

Είναι πλούσιος σε βιταμίνες οι οποίες είναι απαραίτητες και ωφέλιμες για την υγεία του οργανισμού, ενώ περιέχει και βιταμίνη Ε, η οποία έχει αντιοξειδωτική δράση. Παράλληλα περιέχει μέταλλα και ιχνοστοιχεία, όπως ασβέστιο, μαγνήσιο, σελήνιο, φώσφορο, ψευδάργυρο, τα οποία έχουν πολλαπλές δράσεις στον οργανισμό: Δυναμώνουν τα οστά, βοηθούν στην καλύτερη απορρόφηση και προστατεύουν την καρδιά. Επίσης έχει φυτοχημικές ουσίες (στερόλες και λιγνάνες), οι οποίες λόγω της αντιοξειδωτικής τους δράσης δρουν προστατευτικά για την υγεία μας.

Χαλβάς και θερμίδες

Ο χαλβάς είναι ίσως απαγορευτικός για μια μερίδα ανθρώπων, καθώς σε μια μεγάλες ποσότητες, συγκεντρώνονται αρκετές θερμίδες. Πέραν των κλασικών ειδών, στο εμπόριο κυκλοφορούν και άλλοι τύποι χαλβά με διάφορες προσμίξεις ξηρών καρπών, σοκολάτας και μελιού. Ενδεικτικό είναι πως μια μερίδα σιμιγδαλένιου χαλβά (80 γρ.) αποδίδει γύρω στις 300 θερμίδες. Αλλά και ο νηστίσιμος σουσαμένιος, δεν είναι καθόλου «αθώος», αφού στα 100 γρ. αποδίδει 500 θερμίδες λόγω του ότι το ταχίνι είναι αρκετά θερμιδογόνο. Ο χαλβάς Φαρσάλων αποδίδει και αυτός στα 80 γρ. 300 θερμίδες. 

Συνεπώς, αν και εξαιρετικά θρεπτικός, η κατανάλωση του χαλβά πρέπει να γίνεται με σύνεση. Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων μετατρέπει εύκολα από διατροφικός θησαυρός σε θερμιδική βόμβα. Προτίμησε τις πιο απλές εκδοχές του και απόφυγε τις υπερβολές στις ποσότητες.

ladylike.gr