Η επιστημονική ομάδα της Εταιρείας Μελέτης Διαταραχών Διάθεσης ΜΑΖΙ μας αναλύει τους βασικούς μύθους και τις αλήθειες για την Ψυχική Διαταραχή.

ΜΥΘΟΣ: Η κατάθλιψη δεν αποτελεί πραγματική ασθένεια.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η κατάθλιψη είναι πραγματική ασθένεια. Προκαλεί αλλαγές στη διάθεση, στην σκέψη, στην λειτουργικότητα και στο σώμα του ατόμου.

ΜΥΘΟΣ: Η κατάθλιψη δε διαφέρει από την κακή διάθεση που μπορεί να νιώσει ένα άτομο. Κατά συνέπεια, είναι ένα φυσιολογικό μέρος της ζωής ενός ανθρώπου.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η κατάθλιψη ως νόσος δεν είναι το ίδιο με την κακή διάθεση που μπορεί να έχει ο καθένας μας κατά τη διάρκεια της ημέρας. Όλοι μας έχουμε μεταβολές στη διάθεση και συχνά για διάφορους λόγους νιώθουμε άσχημα ή στενοχωριόμαστε. Στην κατάθλιψη, όμως, τα συμπτώματα είναι πολύ πιο έντονα και διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα.

ΜΥΘΟΣ: Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα προκαλούν εθισμό και αλλάζουν την προσωπικότητα.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Τα αντικαταθλιπιτκά δεν προκαλούν εξάρτηση και εθισμό ούτε αλλάζουν την προσωπικότητα. Η σωστή χρήση των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων όπως αυτή έχει οριστεί από το θεράποντα ιατρό εξασφαλίζει την ομαλή εξέλιξη της θεραπείας. Όταν η θεραπεία έχει ολοκληρωθεί, ο ασθενής, με την καθοδήγηση του θεράποντος ιατρού, μπορεί να διακόψει (σταδιακά) τα φάρμακα, χωρίς να προκύψει κανένα πρόβλημα.

ΜΥΘΟΣ: Αν κάποιος που έχει κατάθλιψη κάνει απλά υπομονή και περιμένει, η νόσος θα περάσει. Όλα τα είδη κατάθλιψης περνούν με τον καιρό.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Σ' ένα μικρό ποσοστό μπορεί η κατάθλιψη να περάσει από μόνη της, αφού όμως ταλαιπωρήσει το άτομο για αρκετούς μήνες. Σε ένα σημαντικό ποσοστό όμως, η κατάθλιψη δεν υποχωρεί, διαρκεί χρόνια και ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του ατόμου. Η θεραπεία επιταχύνει την ίαση και προστατεύει το άτομο από το να μεταπέσει σε χρόνιες μορφές κατάθλιψης.

ΜΥΘΟΣ: Μόνο οι ασθενείς με ιδέες αυτοκαταστροφής (αυτοκτονίας) χρειάζονται φαρμακευτική αγωγή.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η φαρμακευτική αγωγή δεν απευθύνεται μόνο στους ασθενείς με ιδέες αυτοκαταστροφής. Σε ορισμένες περιπτώσεις (που θα κρίνει ο γιατρός σας σε συνεργασία με εσάς), τα αντικαταθλιπτικά μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους που υποφέρουν, να γίνουν καλά, να ζουν τη ζωή τους με τον τρόπο που επιθυμούν και να την απολαμβάνουν. Τα αντικαταθλιπτικά είναι φάρμακα και ως τέτοια συνταγογραφούνται μόνο από τους κατάλληλους ειδικούς (ψυχιάτρους).

ΜΥΘΟΣ: Η κατάθλιψη εκδηλώνεται πάντα ως αντίδραση σ' ένα τραυματικό ή δυσάρεστο γεγονός της ζωής, όπως το διαζύγιο, ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου ή η απώλεια της εργασίας.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η κατάθλιψη μπορεί, πράγματι, να πυροδοτηθεί από δυσάρεστα ή τραυματικά γεγονότα ζωής, αλλά αυτό δε συμβαίνει πάντα. Κάποιες φορές η κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί και όταν όλα πηγαίνουν καλά. Η στενοχώρια που συνδέεται με γεγονότα όπως τα παραπάνω, όταν δε διαρκεί πολύ, είναι φυσιολογική. Η κατάθλιψη όμως έχει διαφορετική εξέλιξη. Η κατάθλιψη σχετίζεται και με αλλαγές στη δραστηριότητα κάποιων βιοχημικών ουσιών του εγκεφάλου (των νευροδιαβιβαστών).

ΜΥΘΟΣ: Αν κάποιος δεν καταφέρει να συνέλθει από την κατάθλιψη, αυτό σημαίνει ότι είναι αδύναμος χαρακτήρας.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η κατάθλιψη δεν υποδηλώνει ότι κάποιος είναι αδύναμος χαρακτήρας. Αντιθέτως, σε κάποιες μορφές της προσβάλλονται οι εξωστρεφείς, συμπαθείς, συνεπείς και δημιουργικοί συνάνθρωποί μας, άτομα, δηλαδή, με σταθερή, υγιή και λειτουργική προσωπικότητα.

ΜΥΘΟΣ: Ένα άτομο με ισχυρό χαρακτήρα μπορεί να ξεπεράσει από μόνο του την κατάθλιψη.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η κατάθλιψη, όπως και κάθε ασθένεια, δε θεραπεύεται μόνο με τη δύναμη της θέλησης. Η αναζήτηση βοήθειας από ειδικούς είναι πράξη ώριμης σκέψης.

ΜΥΘΟΣ: Για να έχεις κατάθλιψη, πρέπει να νιώθεις θλίψη.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η θλίψη (καταθλιπτική διάθεση) είναι ένα μόνο από τα δύο απαραίτητα κριτήρια για την διάγνωση του μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου. Το δεύτερο κριτήριο είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος και αρκεί για την διάγνωση. Με απλά λόγια, απαιτείται οπωσδήποτε είτε καταθλιπτική διάθεση είτε μειωμένο ενδιαφέρον (για πράγματα που προηγουμένως ενδιέφεραν το άτομο). Εν συνεχεία, απαιτούνται 3 ή περισσότερα από τα άλλα συμπτώματα (μεταβολή στην όρεξη ή το βάρος, μεταβολή στον ύπνο, κόπωση, αισθήματα αναξιότητας ή ενοχής, δυσκολία συγκέντρωσης, σκέψεις θανάτου).

ΜΥΘΟΣ: Η κατάθλιψη είναι πάντα κληρονομική. Αν οι γονείς μου είχαν κατάθλιψη, θα έχω κι εγώ.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η κληρονομικότητα (γενετική προδιάθεση) είναι ένας από τους παράγοντες που αυξάνουν την ευαλωτότητα του ατόμου στην κατάθλιψη. Όμως, η επικρατέστερη άποψη είναι ότι η νόσος θα εκδηλωθεί εάν επιδράσουν και άλλοι παράγοντες (ψυχολογικοί, βιολογικοί, κοινωνικοί).

ΜΥΘΟΣ: Η κατάθλιψη δε θεραπεύεται.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική διαταραχή που θεραπεύεται. Ειδικά αντικαταθλιπτικά φάρμακα ρυθμίζουν τις βιοχημικές αλλαγές στον εγκέφαλο και σε συνδυασμό με την ψυχοθεραπεία μπορεί το άτομο που πάσχει από κατάθλιψη να θεραπευτεί πλήρως και να έχει μια φυσιολογική ζωή.

ΜΥΘΟΣ: Η ψυχοθεραπεία δημιουργεί εξάρτηση. Είναι προτιμότερο να λύνεις τα προβλήματα σου μόνος σου.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Υπάρχει ένα υγιές επίπεδο εξάρτησης με το οποίο καθένας μας χρειάζεται να εξοικειωθεί. Για παράδειγμα, στην καθημερινή μας ζωή εξαρτώμαστε από γιατρούς, δικηγόρους, λογιστές κ.ά. για διάφορα ζητήματα. Αυτό που είναι σημαντικό είναι να βρίσκουμε την ισορροπία ανάμεσα στην εξάρτηση και την ανεξαρτησία. Ένας από τους στόχους της ίδιας της ψυχοθεραπείας είναι ακριβώς η επίτευξη αυτής της ισορροπίας. Για πολλούς ανθρώπους ο συνδυασμός φαρμάκων και ψυχοθεραπείας είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος να αντιμετωπιστεί η κατάθλιψη. Ενώ τα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στην βελτίωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων, δεν μπορούν όμως να αλλάξουν τα γεγονότα, τις σκέψεις ή τις συμπεριφορές που είναι προβληματικές ή στενοχωρούν, π.χ. το πώς βλέπετε τον εαυτό σας και τις σχέσεις σας. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει να αρχίσετε να ερευνάτε και να επιλύετε καταστάσεις, σκέψεις ή συμπεριφορές που σας προβληματίζουν, σας αγχώνουν ή σας στενοχωρούν.

ΜΥΘΟΣ: Πέρασα ήδη στο παρελθόν ένα επεισόδιο κατάθλιψης. Δεν κινδυνεύω πια.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η κατάθλιψη εμφανίζεται συχνά με αρκετά επεισόδια στη διάρκεια της ζωής. Η βαρύτητα των επεισοδίων μπορεί να διαφέρει, στο ίδιο άτομο, μέσα στα χρόνια.

ΜΥΘΟΣ: Μόλις νιώσω καλύτερα, μπορώ να σταματήσω να παίρνω τα αντικαταθλιπτικά.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Όπως συμβαίνει και με την αντιβίωση (που πρέπει να συνεχίσετε να την παίρνετε σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού, ακόμη κι αν έχετε νιώσει καλύτερα νωρίτερα), πρέπει να συνεχίσετε να παίρνετε τα αντικαταθλιπτικά ακόμα κι αφού νιώσετε καλύτερα.Οι περισσότεροι άνθρωποι που παίρνουν αντικαταθλιπτικά φάρμακα πρέπει να τα λαμβάνουν συνεχώς για 6-9 μήνες. Αυτό το διάστημα χορήγησης αποτρέπει τον κίνδυνο υποτροπής. Ο γιατρός σας είναι αυτός που θα σας καθοδηγήσει και θα σας υποδείξει πότε να αρχίσετε να μειώνετε τη δόση σας σταδιακά και πότε να σταματήσετε εντελώς τη λήψη φαρμάκων.

ΜΥΘΟΣ: Αν αρχίσω να παίρνω αντικαταθλιπτικά, θα πρέπει να τα παίρνω για το υπόλοιπο της ζωής μου.

ΑΛΗΘΕΙΑ: Οι περισσότεροι άνθρωποι που παίρνουν αντικαταθλιπτικά φάρμακα πρέπει να τα λαμβάνουν συνεχώς για 6-9 μήνες. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι είναι απαραίτητα για μια ζωή. Ο γιατρός σας είναι αυτός που θα σας καθοδηγήσει και θα σας υποδείξει πότε να αρχίσετε να μειώνετε τη δόση σας σταδιακά και πότε να σταματήσετε εντελώς τη λήψη φαρμάκων. Είναι αλήθεια πάντως ότι η απότομη διακοπή των αντικαταθλιπτικών μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, όπως πονοκεφάλους, ζάλη και ναυτία.