Περίπου τα δύο τρίτα των ανθρώπων έχουν βιώσει déjà vu στη ζωή τους, αλλά για κάτι που είναι μια τόσο συνηθισμένη εμπειρία, το φαινόμενο εξακολουθεί να καλύπτεται από μυστήριο. Οι θεωρίες σχετικά με το γιατί οι άνθρωποι βιώνουν déjà vu —με άλλα λόγια, στιγμές που φαίνονται σαν να έχουν ξανασυμβεί— κυμαίνονται από μεταφυσικές έως επιστημονικές.

Στα γαλλικά, déjà vu σημαίνει «ήδη δει»—η τέλεια περιγραφή για τη συγκεκριμένη αίσθηση. Ίσως βρίσκεσαι στη μέση μιας συζήτησης με έναν φίλο και ξαφνικά νιώθεις ότι είναι κάτι οικείο ή ίσως επισκέπτεσαι ένα μέρος για πρώτη φορά και νιώθεις ότι έχεις ξαναπάει εκεί. Όποιες και αν είναι οι λεπτομέρειες της περίεργης, απόκοσμης στιγμής, θα το καταλάβεις όταν το νιώσεις.

Η Νευροεπιστημονική έννοια του Déjà Vu
Είναι δύσκολο να μελετήσεις το déjà vu. Εμφανίζεται τυχαία, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αναδημιουργία σε εργαστηριακό περιβάλλον. Και έτσι, οι ερευνητές εργάζονται σε μεγάλο βαθμό με θεωρίες. Για παράδειγμα, ο συγγραφέας επιστήμης και μεταδιδακτορικός ερευνητής Jordan Gaines Lewis, λέει ότι οι επιστήμονες αποδίδουν το φαινόμενο σε κάτι σαν ένα σφάλμα στον εγκέφαλο.

Πιο συγκεκριμένα, ο εγκέφαλός επεξεργάζεται πάντα πληροφορίες σε μια προσπάθεια να ζωγραφίσει μια πλήρη εικόνα του κόσμου και μερικές φορές αυτή η εικόνα δεν είναι τέλεια. Η αισθητηριακή είσοδος και η έξοδος ανάκλησης μνήμης διασταυρώνονται και καταλήγεις να νιώθεις ότι το έχεις ξαναζήσει στο παρελθόν. Ωστόσο, υπάρχει ένα ελάττωμα σε αυτή τη θεωρία, επειδή τα γεγονότα déjà vu δεν προέρχονται πάντα από πραγματικές εμπειρίες του παρελθόντος.

Μια άλλη θεωρία είναι ότι αυτά τα επεισόδια έχουν να κάνουν με τη μεταφορά πληροφοριών μεταξύ των μακροπρόθεσμων και βραχυπρόθεσμων τμημάτων του εγκεφάλου. Σε αυτό το πρόβλημα, η βραχυπρόθεσμη μνήμη εισχωρεί στη μακροπρόθεσμη μνήμη, δημιουργόντας την αίσθηση ότι θυμάσαι κάτι από το παρελθόν που πραγματικά θυμάσαι από την παρούσα στιγμή.

Υπάρχουν πολλές άλλες θεωρίες σχετικά με τα καλώδια διασταύρωσης του εγκεφάλου: Ίσως το déjà vu είναι ένα λάθος στο συγχρονισμό καθώς ο εγκέφαλός σου προσπαθεί να επεξεργαστεί πληροφορίες, ίσως διαταραχές στον έσω κροταφικό λοβό - ο οποίος είναι υπεύθυνος για επεισοδιακή και χωρική μνήμη—είναι ο λόγος για αυτές τις διακοπές.

Κάποιες ανακαλύψεις έχουν γίνει με τη μελέτη των επιληπτικών ασθενών, αλλά και πάλι, τίποτα δεν είναι οριστικό μέχρι στιγμής.

Η θεωρία των προηγούμενων ζωών
Η θεωρία των προηγούμενων ζωών εικάζει ότι το déjà vu είναι μνήμη που διαρρέει από μια προηγούμενη ζωή. «Από πνευματική άποψη, το déjà vu συμβαίνει όταν ασυνείδητα βρίσκουμε ένα άτομο ή ένα μέρος οικείο λόγω μιας προηγούμενης εμπειρίας ζωής», εξηγεί ο υπνωτιστής Eli Bliliuos. "Όταν νιώθουμε ότι γνωρίζουμε κάποιον που μόλις γνωρίσαμε ή νιώθουμε σαν στο σπίτι μας σε μια πόλη που επισκεπτόμαστε για πρώτη φορά, αυτό το οικείο συναίσθημα οφείλεται πολύ συχνά σε μια προηγούμενη εμπειρία ζωής. Αυτό συμβαίνει σε ασυνείδητο επίπεδο, όπου όλοι οι αναμνήσεις μας αποθηκεύονται, συμπεριλαμβανομένων των αναμνήσεων της προηγούμενης ζωής».

Δεν υπάρχει έρευνα που να υποστηρίξει αυτή τη θεωρία (και το American Psychological Associate δεν την αναγνωρίζει ως νόμιμη), αλλά υπάρχουν πολλές ανέκδοτες ιστορίες επιτυχίας ανθρώπων που εμβαθύνουν τις εμπειρίες τους déjà vu μέσω θεραπείας παλινδρόμησης της προηγούμενης ζωής. Μερικοί άνθρωποι αναζητούν ακόμη και αυτή τη θεραπεία ως θεραπευτικό εργαλείο.

"Μια παλινδρόμηση της προηγούμενης ζωής είναι μια συνεδρία ύπνωσης που μπορεί να έχει πρόσβαση σε αναμνήσεις της προηγούμενης ζωής. Ένας πελάτης καθοδηγείται στην ύπνωση όπου μπορεί να βιώσει αναμνήσεις προηγούμενης ζωής που σχετίζονται με την τρέχουσα ζωή του κατά κάποιο τρόπο", λέει ο Bliliuos. «Είναι σύνηθες να αναγνωρίζεις τους ανθρώπους και τους χαρακτήρες στις αναμνήσεις της προηγούμενης ζωής σου ως φίλους και οικογένεια της τρέχουσας ζωής — αλλά σε διαφορετικά σώματα, παίζοντας διαφορετικούς ρόλους». 

Αυτή η θεωρία δεν υποστηρίζεται από την επιστημονική κοινότητα, ωστόσο, και η δεοντολογία της πρακτικής έχει αμφισβητηθεί από ορισμένους ειδικούς ψυχικής υγείας.

Το συμπέρασμα
Με λίγα λόγια, μερικά πράγματα στη ζωή απλά δεν μπορούν να εξηγηθούν (για παράδειγμα, οι ερευνητές δεν ξέρουν πραγματικά γιατί το χασμουρητό είναι μεταδοτικό). Εξαρτάται από εσένα το πόσο βαθιά θα ερμηνεύσεις τις στιγμές του déjà vu. Ίσως θέλεις να το σκεφτείς ως μια προηγούμενη εμπειρία ζωής, ίσως θέλεις απλώς να γελάσεις και να προχωρήσεις παρακάτω. 

womenonly.gr