Τοποθέτηση Σωτήρη Κουρή στην Ημερίδα του Φορέα Διαχείρισης Αίνου με τίτλο:  «Από την Ελιά του Οδυσσέα στίς βιομνήμες του σήμερα»

Η Ελιά σύμβολο του πολιτισμού μας.

Από τον μύθο του ανταγωνισμού της θεάς Αθήνάς και του Ποσειδώνα για το όνομα της πόλης των Αθηνών, όπου δωρίστηκε στους Αθηναίους η πρώτη ελιά του κόσμου, τον Ηρακλή που φύτεψε μια ελιά στο ναό της Ήρας στην αρχαία Ολυμπία, μετά την ολοκλήρωση των 12 άθλων του, τον Αριστοτέλη που θεωρούσε την καλλιέργεια της ελιάς επιστήμη, τον Ιπποκράτη που χρησιμοποιούσε το λάδι ελιάς ως φάρμακο και τόσο άλλα, η ιστορία της ελιάς και της καλλιέργειας της χάνεται ανάμεσα στον μύθο και την πραγματικότητα.

Η πραγματικότητα είναι ότι ο καρπός της ελιάς και το ελαιόλαδο αποτελεί τη βάση της Μεσογειακής διατροφής, από τις πιο δημοφιλείς και αποδεδειγμένα υγιεινές διατροφές παγκοσμίως. Δεν είναι ανάγκη να απαριθμήσουμε τα οφέλη της κατανάλωσης των ελιών και του ελαιολάδου στην υγεία, την χρήση του ξύλου της στην τέχνη, κ.α. άλλωστε είναι γνωστά και θα υπερβούμε τον σκοπό του παρόντος.

Για εμάς τους Έλληνες όμως, η ελιά είναι κάτι παραπάνω. Είναι ιστορία, παράδοση, ρίζες και ταυτότητα. Είναι σήμα κατατεθέν και σύμβολο ειρήνης. Επιπλέον ας μην ξεχνάμε και εμείς οι Κεφαλλονίτες την ιστορία μας από την εποχή της ενετικής κατοχής ως και τα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ότι το λάδι είναι αυτό που γλίτωσε τους προγόνους μας από την απειλή της πείνα σε κάθε δυσκολία. Γιατί λοιπόν στις μέρες μας δεν δίνουμε στην ελιά την τιμή και την προσοχή που της αρμόζει;

Σήμερα στον τόπο μας η καλλιέργεια της ελιάς παρηκμάζει και η παραγωγή φθίνει μέχρι που και το ίδιο το είδος απειλείται, εξαιτίας της αστικοποίησης και της κατασκευής τουριστικών καταλυμάτων. Σπίτια, καταλύματα, ξενοδοχεία ξεφυτρώνουν εκεί που πριν υπήρχαν λιοστάσια - και ακόμα χειρότερα σε περιοχές που το έδαφος είναι υψηλής παραγωγικότητας - μην υπολογίζοντας το φυσικό περιβάλλον, όπου αυτό προσελκύει τους επισκέπτες που έρχονται να μείνουν στον τόπο μας. Επιπλέον, δένδρα ελιών ακόμα και υπεραιωνόβια καρατομούνται -αδιάκριτος - για καυσόξυλα σε τζάκια και σόμπες.

Είναι λοιπόν καιρός να αλλάξουμε ΄΄ρώτα΄΄ και να αποδώσουμε τιμή στην ελιά και στο «υγρό της χρυσάφι» - κατά τον Όμηρο το ελαιολαδο- που μας έθρεψε, μας θρέφει και θα μας θρέψει, ως ευεργέτη μας έστω και αν είναι ένα δένδρο. Ένα παράδειγμα, και για τους απογόνους μας που πρέπει να κληρονομήσουν με την σειρά τους αυτά που κληρονομήσαμε και εμείς.

Έτσι, σαν ένα πρώτο βήμα για την απόδοση τιμών και για την διάσωση της ελιάς θα πρότεινα δένδρα αιωνόβιων ελιών από τον τόπο μας να φυτευθούν σε κεντρικό σημείο της πόλης του Αργοστολίου ως μνημεία του τόπου και σύμβολα της πόλης.

Άλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Στην πόλη της Κω ο πλάτανος του Ιπποκράτη αποτελεί αιώνιο σύμβολο της πόλης και παράλληλα προσελκύει τους επισκέπτες που του θαυμάζουν και τον αποθανατίζουν ως ανάμνηση όταν φύγουν για τον τόπο τους. Δεν θα είναι λοιπόν ατόπημα, αν ανάμεσα στους κατά τα άλλα πολύ όμορφους, αλλά ξενικούς, ΄΄βασιλικούς φοίνικες΄΄ του κέντρου της πόλης δεσπόζει και η ελιά και ίσως άλλα φυτικά είδη που αποτελούν την κληρονομία του τόπου που μεγαλώσαμε.

Το παραπάνω θα είναι το πρώτο βήμα σε μια προσπάθεια για να αξιοποιήσουμε τον πλούτο που προέρχεται από το την ελιά και το ελαιόλαδο. Τα αιωνόβια δένδρα μπορούν να αποτελούσουν σύμβολο και σήμα κατατεθέν του τόπου που θα είναι αναγνωρίσιμο διεθνώς μέσο τον επισκεπτών που μετά θα τα ΄΄μεταφέρουν΄΄ στον τόπο τους ως εικόνες και ως αναμνήσεις. Έτσι, το ελαιόλαδο που παράγουμε - και όπως φαίνεται είναι ανωτέρας ποιότητας, - συνδεόμενο με τα σύμβολα (σήμα κατατεθέν) των αιωνόβιων ελιών θα αποκτήσει, αναγνωρισιμότητα και ένα εμπορικό όνομα διεθνώς. Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε και άλλα προϊόντα που μπορεί να ακολουθήσουν πχ. καλλυντικά, φαρμακευτικά κ.ά.

Όμως για τα παραπάνω θα χρειαστούν, περισσότερα και ΄΄γεναία΄΄ βήματα που πρέπει να κάνουμε με φιλότιμο σαν τοπική κοινωνία και Δήμος με παράδοση στην καλλιέργεια της ελιάς καθώς σαν συντεταγμένη πολιτειακή εξουσία και σαν Περιφέρεια Ιονίων Νήσων . Έτσι το ελαιόλαδο που παράγεται στον τόπο μας και που μέχρι τώρα δεν έχει ΄΄βρει τον δρόμο του στην εγχώρια και διεθνή αγορά΄΄ όπως το κράσι θα τον βρει.

Σωτήρης Κουρής