Φέτος τον Ιούλιο συμπληρώνονται 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή στη Κύπρο και τον επόμενο μήνα, τον Αύγουστο, κλείνουν τα 50 χρόνια, μισός δηλαδή αιώνας, τουρκικής κατοχής ενός μεγάλου τμήματος ενός ανεξάρτητου κράτους, της Κυπριακής Δημοκρατίας, και η Διεθνής Κοινότητα μαζί και  η Ευρωπαϊκή Ένωση σφυρίζουν αδιάφορα…

         Αυτόν τον αμοραλισμό, αυτήν την αδιαφορία – ή μάλλον την, άμεση ή έμμεση, συνέργεια – του ευρωπαϊκού και διεθνούς παράγοντα – αλλά και τις ευθύνες της επίσημης ελληνικής και ελληνοκυπριακής πλευράς θελήσαμε να φέρουμε για συζήτηση και προβληματισμό και με το Έκθεμα Ιουλίου 2024 και με το διήμερο εκδηλώσεων που διοργανώνουμε στις 8 και 9 Ιουλίου στο Μουσείο Ληξουρίου.

►ΕΚΘΕΜΑ ΙΟΥΛΙΟΥ

 Το Έκθεμα του Ιουλίου 2024 παρουσιάζεται από τον πρόεδρο του Εφορευτικού Συμβουλίου της Ιακωβατείου Βιβλιοθήκης Πέτρο Πετράτο.  Πρόκειται για το λεγόμενο «Φάκελο Κύπρου». Οι σχετικές πληροφορίες είναι ήδη αναρτημένες στην ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης μας: http://vivl-lixour.kef.sch.gr

►ΔΙΗΜΕΡΟ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Η Ιακωβάτειος Βιβλιοθήκη σε συνδιοργάνωση με το Σύλλογο Φίλων της Ιακωβατείου Βιβλιοθήκης και την Περιφερειακή Ενότητα Κεφαλονιάς και Ιθάκης διοργανώνουν διήμερο εκδηλώσεων στις 8 και 9 Ιουλίου, 9 μ.μ., στο Μουσείο Ληξουρίου.

• Έχουν προσκληθεί ειδικοί μελετητές και ομιλητές, προκειμένου να ακουστούν υπεύθυνες και τεκμηριωμένες απόψεις για το θέμα:

→ Ο ιστορικός κ. Σπύρος Σακελλαρόπουλος, καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου, θα αναλύσει το Κυπριακό Ζήτημα και θα αναφερθεί στην τουρκική εισβολή.

→ Ο συγγραφέας κ. Γιώργος Χαριτωνίδης από τη Λάπηθο της Κύπρου, αιχμάλωτος των Τούρκων κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, θα συζητήσει με τη φιλόλογο κ. Σοφία Νεοφύτου τα βιώματα και τις εμπειρίες του από εκείνα τα γεγονότα.

→ Ο φιλόλογος στη Μέση Δημόσια Εκπαίδευση της Κύπρου, ερευνητής και συγγραφέας κ. Γιώργος Μύαρης θα παρουσιάσει την τραγική εικόνα των πολιτιστικών μνημείων στην κατεχόμενη Κύπρο.

→ Ο φιλόλογος, δρ Ιστορίας κ. Πέτρος Πετράτος θα κάνει μια πρώτη απόπειρα να αναφερθεί στην κεφαλονίτικη συμπαράσταση αλλά και παρουσία και συμμετοχή στα κυπριακά πολεμικά γεγονότα.

• Επιπλέον,

→ την πρώτη μέρα του διημέρου (8 Ιουλίου) θα απολαύσουμε τη Γυναικεία Χορωδία Δήμου Αργοστολίου υπό τη διεύθυνση της μαέστρου κ. Σταυρούλας Πολλάτου (στο πιάνο η. κ. Ευαγγελία Φραγκιά) και

→ τη δεύτερη μέρα (9 Ιουλίου) θα καμαρώσουμε το Χορευτικό της «Χωροπούλας» με ελληνικούς και κυπριακούς χορούς σε διδασκαλία κ. Ελένης Αραβαντινού.

• Τέλος, στο ξεκίνημα του διημέρου των εκδηλώσεων, στις 8 Ιουλίου, θα παρακολουθήσουμε ένα δεκάλεπτο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Βαρώσια, η περίκλειστη πόλη της Ευρώπης», το οποίο θα προλογίσει ο παραγωγός του κ. Τώνης Τουμαζής, επιχειρηματίας από την Αμμόχωστο, πρόεδρος της Διεθνούς Πρωτοβουλίας Βαρωσίων.

• Σας περιμένουμε στο διήμερο των εκδηλώσεων για την Κύπρο στο Μουσείο Ληξουρίου.

                                                                 ΤΟ ΕΦΟΡΕΥΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

                                                             ΤΗΣ ΙΑΚΩΒΑΤΕΙΟΥ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ

ΓΙΑ ΤΟΝ «ΦΑΚΕΛΟ» ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

 Πρόκειται για μια μαύρη σελίδα στην ιστορία της Βουλής των Ελλήνων – όσο κι αν αυτό ακούγεται βαρύ και σκληρό. Με όσα θα ακολουθήσουν θα τεκμηριωθεί αυτός ο χαρακτηρισμός.    

          «Φάκελος Κύπρου» σήμαινε και σημαίνει ουσιαστικά τη δικαστική έρευνα και δίωξη των υπευθύνων για την τραγωδία της Κύπρου, για το έγκλημα εναντίον της Κύπρου. Η έρευνα, όμως, και δίωξη των υπευθύνων είχε ήδη αποκλειστεί (!) με Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου (αρ. 45/7 Μαρτίου 1975 επί πρωθυπουργίας του Κωνσταντίνου Καραμανλή) από το πρώτο κιόλας διάστημα της Μεταπολίτευσης. Και έπρεπε να περάσουν 12 χρόνια (!) από το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή, για να αποφασίσει η Ελληνική Βουλή να ασχοληθεί με το θέμα. Αλλά και όταν αποφάσισε και ασχολήθηκε με το θέμα, δεν προχώρησε σε καταλογισμό ευθυνών, για να υπάρξει τιμωρία και κάθαρση. Και ακέραιη έχουν την ευθύνη οι κυβερνήσεις, που τις συγκεκριμένες χρονικές περιόδους είχαν την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας καθώς και οι κομματικοί σχηματισμοί που τις επίμαχες χρονικές περιόδους είχαν την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο. 

          Αναμφίβολα, το Κυπριακό είναι ένα από τα κατεξοχήν κύρια εθνικά θέματα του σύγχρονου Ελληνισμού. Ειδικότερα η τουρκική εισβολή και κατοχή ενός μεγάλου τμήματος του νησιού το 1974 με ό,τι προηγήθηκε, οι σχέσεις Αθήνας-Λευκωσίας, το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974, η  αδυναμία (ή αποφυγή) αντιμετώπισης της τουρκικής εισβολής πέντε μέρες αργότερα, ο ρόλος και η εμπλοκή των ΗΠΑ, της Βρετανίας και του ΝΑΤΟ, είναι ζητήματα με ποικίλες διαστάσεις και προεκτάσεις. Ακριβώς για τους λόγους αυτούς αναγκάστηκε η Ελληνική Βουλή με ομόφωνη απόφασή της στις 21 Δεκεμβρίου 1986 να προχωρήσει στη δημιουργία Εξεταστικής Επιτροπής με σκοπό την έρευνα, τη συγκέντρωση και αξιολόγηση όλων των στοιχείων αναφορικά με «το εγκληματικό πραξικόπημα στην Ελλάδα και στην Κύπρο», καθώς και με την τουρκική εισβολή που ακολούθησε αλλά και με ό,τι άλλο η Επιτροπή έκρινε ότι συνδεόταν άμεσα ή έμμεσα με τα γεγονότα αυτά.

          Το έργο της Επιτροπής ολοκληρώθηκε στις 31 Οκτωβρίου 1988 μετά από 154 συνεδριάσεις, στις οποίες κλήθηκαν και κατέθεσαν 86 μάρτυρες, κυρίως αξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων αλλά και πολιτικοί και διπλωμάτες, που είχαν κάποια άμεση ή έμμεση εμπλοκή στα γεγονότα της Κύπρου. Είναι αλήθεια ότι συγκεντρώθηκε πλουσιότατο υλικό από έγγραφα, επιστολές, καταθέσεις αλλά και οπτικοακουστικό υλικό. Πρόκειται για την πιο πλούσια, μέχρι σήμερα, συλλογή αρχειακών πηγών και προσωπικών μαρτυριών για τα γεγονότα του 1974.

        Το σπουδαιότατο, όμως, αυτό υλικό δεν τέθηκε ποτέ «στη βάσανο του θεσμικού και τελικού καταλογισμού ευθυνών». Και τούτο, διότι το όποιο πόρισμα εκδόθηκε - δεν υπήρξε κοινό πόρισμα, αλλά και  το πόρισμα της πλειοψηφίας δεν τέθηκε για έγκριση από την Ολομέλεια της Βουλής - δεν είχε καμιά πρακτική ουσία, καθώς δεν άρθηκε η Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου του 1975 της κυβέρνησης Κων/νου Καραμανλή και όλες εκείνες οι αποφάσεις του ΥΕΘΑ που απέρρεαν από εκείνη την Πράξη για την αναστολή διώξεων. Δηλαδή η ατιμωρησία και η διαιώνιση της ατιμωρησίας στην καλύτερή της εκδοχή και από έναν ανώτερο θεσμό του ελληνικού κράτους….

         Ας γίνουμε πιο συγκεκριμένοι: Έτσι όπως εξελίχτηκαν τα πράγματα και με όσα έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας, είναι σχεδόν γνωστοί οι υπεύθυνοι για τη συνομωσία και το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, για την εγκατάλειψη της Κύπρου, αβοήθητης και με τις εκεί στρατιωτικές της δυνάμεις διασκορπισμένες και αποδυναμωμένες– αρκετοί έχουν φύγει από τη ζωή. Είναι σχεδόν γνωστά όλα τα γεγονότα που οδήγησαν στην τουρκική εισβολή και στην κατοχή μεγάλου μέρους του νησιού - μια κατοχή η οποία – προς δόξαν διεθνών και ευρωπαϊκών οργανισμών (ΟΗΕ, Ε.Ε.) – συνεχίζεται 50 χρόνια τώρα…

          Και ενώ όλα ήταν σχεδόν γνωστά και θα μπορούσε να γίνει συγκεκριμένος ο καταλογισμός ευθυνών με το σοβαρό έλεγχο του υλικού της Εξεταστικής Επιτροπής της Ελληνικής Βουλής, προκειμένου να προχωρούσε η κάθαρση, την κάθαρση τη σταμάτησαν όχι οι χουντικοί ή οι γνωστοί συνωμότες για τη δική τους επιβίωση αλλά ένας μηχανισμός  προστασίας όχι τόσο των υπευθύνων της τραγωδίας/εγκλήματος αλλά εκείνος ο «εθνικός» μηχανισμός που «υποχρεώνεται» να προστατεύει τις «καλές» σχέσεις της χώρας μας με τους Αμερικανούς και τους Βρετανούς, αλλά θέλει να προστατεύει και την υστεροφημία κάποιων Ελλήνων και Κυπρίων πολιτικών….

         Και έτσι, είτε με τη συνέργεια είτε με τη διευκόλυνση είτε με την ανοχή – άμεσα ή έμμεσα – αυτών των παραγόντων, πραγματοποιήθηκε το έγκλημα εναντίον της Κύπρου, για να ακολουθήσει η ελεγχόμενη μεταπολίτευση στην Ελλάδα και για να μετατοπιστεί η Κύπρος από τον αντιαμερικανικό/αντιΝΑΤΟϊκό της ρόλο (επί Μακαρίου) σε μια θέση δίπλα στο ΝΑΤΟ με ανέγγιχτες και ισχυρές τις βρετανικές βάσεις στο νησί αλλά και για να έχει κυρίαρχη άποψη η Τουρκία, βασικός εταίρος του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Και όλα αυτά με θύμα την Κύπρο και το λαό της, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους.

          Ωστόσο, από το 1988 που σταμάτησε τις εργασίες της η Εξεταστική Επιτροπή, διάφοροι πολιτειακοί και κοινοβουλευτικοί παράγοντες της Κύπρου ζητούσαν από τη Βουλή των Ελλήνων αντίγραφα του υλικού που η Επιτροπή είχε συγκεντρώσει. Αλλά «φωνή βοώντος εν τη ερήμω»… Και μόνο το 2015 μετά από αίτημα του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας Γιαννάκη Ομήρου η τότε πρόεδρος της Ελληνικής Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου δέχτηκε να δοθεί η άδεια στην κυπριακή πλευρά για πρόσβαση στο συγκεντρωμένο υλικό, το οποίο εντοπίστηκε καταχωνιασμένο στα υπόγεια της Βουλής. Στη συνέχεια, μεταξύ των προέδρων των δύο Κοινοβουλίων, του Νίκου Βούτση και του Δημ. Συλλούρη, υπογράφτηκαν σχετικά πρωτόκολλα για τη μελέτη και αξιοποίηση του υλικού.

         Τον Ιούλιο του 2017 ο Δ. Συλλούρης παρέλαβε από τον Ν. Βούτση το σύνολο του υλικού (139 φακέλους) – αυτό που ονομάζεται «Φάκελος Κύπρου» και έτσι άρχισε με τη συνεργασία των δύο Κοινοβουλίων η έκδοση του υλικού, το οποίο δημοσιεύεται στην αυθεντική του μορφή. Τον Οκτώβριο του 2018 δημοσιεύτηκαν οι 4 πρώτοι τόμοι. Υπολογίζεται ότι αυτό το εκδοτικό πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί σε 30 περίπου τόμους.

         Έπρεπε δηλαδή να περάσουν 30 χρόνια (!) από το τέλος των εργασιών της Εξεταστικής Επιτροπής της Ελληνικής Βουλής (1988) και έπρεπε να μεσολαβήσει η Κυπριακή Δημοκρατία, για να αποκτήσει πρόσβαση στο υλικό του «Φακέλου της Κύπρου» ο πολίτης της Ελλάδας και της Κύπρου, κάθε φιλίστορας και η επιστημονική κοινότητα….

          Κλείνοντας τούτο το σημείωμά μας, αναφέρουμε τους τίτλους των 13 τόμων που μέχρι τώρα έχουν εκδοθεί (υπάρχει και ανάρτησή τους στο διαδίκτυο):

Τόμος Α΄. Τα πορίσματα της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων και της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Τόμος Β΄. Τα διαδικαστικά της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων.

Τόμος Γ΄. Πρακτικά της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων. Συνεδριάσεις: 2 Ιουλίου έως 22 Ιουλίου 1986, Φάκελοι 1 – 8.

Τόμος Δ΄. Πρακτικά της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων. Συνεδριάσεις: 29 Ιουλίου έως 4 Σεπτεμβρίου 1986, Φάκελοι 9 – ­12.

Τόμος Ε΄.  Πρακτικά της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων. Συνεδριάσεις: 9 Σεπτεμβρίου έως 16 Σεπτεμβρίου 1986, Φάκελοι 13 – ­15. 

Τόμος ΣΤ΄. Πρακτικά της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων. Συνεδριάσεις: 18 Σεπτεμβρίου έως 25 Σεπτεμβρίου 1986, Φάκελοι 16 – ­18.

Τόμος Ζ΄. Πρακτικά της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων. Συνεδριάσεις: 30 Σεπτεμβρίου έως 7 Οκτωβρίου 1986, Φάκελοι 19 – 21.

Τόμος Η΄. Πρακτικά της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων. Συνεδριάσεις: 22 Οκτωβρίου έως 23 Οκτωβρίου 1986, Φάκελοι 22 – 23.

Τόμος Θ΄.  Πρακτικά της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων. Συνεδριάσεις: 30 Οκτωβρίου έως 13 Νοεμβρίου 1986, Φάκελοι 24 – 28.

Τόμος Ι΄.  Πρακτικά της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων. Συνεδριάσεις: 19 Νοεμβρίου έως 26 Νοεμβρίου 1986, Φάκελοι 29 – 31.

Τόμος ΙΑ΄.  Πρακτικά της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων. Συνεδριάσεις 27 Νοεμβρίου και 3 Δεκεμβρίου 1986, Φάκελοι 32 – 33.

Τόμος ΙΒ΄. Πρακτικά της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων. Συνεδριάσεις 4 έως 11 Δεκεμβρίου 1986, Φάκελοι 34 – 36.

Τόμος ΙΓ΄.  Πρακτικά της Εξεταστικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων. Συνεδριάσεις 16 Δεκεμβρίου 1986 έως 13 Ιανουαρίου 1987, Φάκελοι 37 – 39.

         Σημειώνουμε ότι η Βουλή των Ελλήνων και η Βουλή των Αντιπροσώπων της Κύπρου, συνεχίζοντας την κοινή εκδοτική τους πρωτοβουλία τους, θα εξακολουθήσουν να εκδίδουν σε τακτά χρονικά διαστήματα από έναν τόμο, τον οποίο ταυτόχρονα θα αναρτούν και ηλεκτρονικά.

         Στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη απόκεινται οι οκτώ πρώτοι τόμοι – προσφορά από την τότε βουλεύτρια του Νομού κ. Αφροδίτη Θεοπεφτάτου. Έχουμε ζητήσει από τη Βουλή να μας σταλούν και οι υπόλοιποι.

                                                                                                Πέτρος Πετράτος