Του Δρ. Αθανάσιου Παπανικολάου

Μαιευτήρα - Χειρουργού Γυναικολόγου, Ειδικού Αναπαραγωγής (MSc στη Γυναικεία Αναπαραγωγή)

Το τελευταίο διάστημα, όλο και περισσότερο γίνεται λόγος, για την επιλογή μιας γυναίκας να καταψύξει τα ωάρια της, διαδικασία που είναι επίσης γνωστή ως κρυοσυντήρηση ωαρίων. Ασφαλώς, τη δυνατότητα αυτή, μας την δίνει πλέον η επιστήμη σε συνδυασμό με την τεχνολογία.

Η δε σκέψη για αυτήν την επιλογή έχει γίνει πιο έντονη τα τελευταία χρόνια καθώς η γυναίκα προσπαθεί να γίνει μητέρα σε μεγαλύτερη ηλικία. Το γεγονός αυτό μπορεί να συμβαίνει είτε λόγω προσωπικής επιθυμίας είτε λόγω επαγγελματικού προσανατολισμού ή για διάφορους άλλους παράγοντες.

Η ηλικία, ως γνωστό, αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα της γυναικείας υπογονιμότητας, δηλαδή όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία της γυναίκας τόσο μειώνεται η ωοθηκική επάρκεια. Δεν είναι βέβαια μόνο ποσοτικό το ζήτημα, αλλά και ποιοτικό, καθώς η ποιότητα των ωαρίων φθίνει και αυτή με το πέρασμα των χρόνων, συντελώντας έτσι σε θέματα γονιμότητας καθώς και σε ζητήματα χρωμοσωμικών ανωμαλιών.

Με την κατάψυξη ωαρίων, ουσιαστικά σταματάει το βιολογικό ρολόι των ωαρίων, τη στιγμή της λήψης αυτών.

Ποιες γυναίκες είναι υποψήφιες;

• Γυναίκες οι οποίες δεν έχουν στον άμεσο οικογενειακό προγραμματισμό τους τη δημιουργία οικογένειας και η ηλικία τους κοντεύει τα 35 έτη.

• Γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας.

• Γυναίκες οι οποίες πρόκειται να υποβληθούν σε χημειοθεραπεία λόγω διεγνωσμένης κακοήθειας.

Η διαδικασία της κρυοσυντήρησης ωαρίων είναι σχετικά απλή, αφού χρειάζεται μία ολίγων ημερών διέγερση των ωοθηκών, προκειμένου να γίνει  η ωοληψία. Τα πρωτοκόλλα που χρησιμοποιούνται είναι συνήθως φιλικά και τα φάρμακα ασφαλή.

Μετά την ωοληψία τα ωάρια συντηρούνται με την μέθοδο της υαλοποίησης σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και μπορούν να παραμείνουν εκεί για πολλά χρόνια. Η τεχνική της υαλοποίησης αύξησε εντυπωσιακά τα ποσοστά επιτυχίας κατά τη διάρκεια της απόψυξης. Στη διαδικασία αυτή της απόψυξης, τα ωάρια επιστρέφουν σχεδόν όλα στην κατάσταση που ήταν πριν την κατάψυξη.  Όταν και εφόσον η γυναίκα θα τα χρειαστεί, πραγματοποιείται απόψυξη των ωαρίων, τα οποία είναι σε πολύ καλή ποιότητα και αντιστοιχούν σε γυναίκα μικρότερης ηλικίας.

Πότε πρέπει να γίνει η κατάψυξη ωαρίων;

Η κατάψυξη ωαρίων σε νεαρή αναπαραγωγική ηλικία θα εξασφαλίσει υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας για την επίτευξη μιας μελλοντικής εγκυμοσύνης. Η ιδανική ηλικία θα λέγαμε ότι είναι από 30-37 ετών, με την τάση να αναφερόμαστε όλο και σε μικρότερες ηλικίες. Σε περιπτώσεις δε κακοήθειας, γίνεται και σε αρκετά μικρότερες ηλικίες.

Υπάρχει συγκεκριμένος αριθμός ωαρίων που πρέπει να φυλάξει μία γυναίκα;

Η απάντηση στην ερώτηση αυτή είναι όχι. Η γυναίκα φυλάει όσα οι ωοθήκες της και το ωοθηκικό της απόθεμα είναι σε θέση να της δώσουν. Εμπειρικά, μπορούμε να πούμε ότι ένας αριθμός μεταξύ 6-8 ωαρίων είναι ικανοποιητικός για να διεκδικήσει τις πιθανότητες επίτευξης μιας κύησης και τη γέννηση ενός μωρού μελλοντικά.

Τι χρειάζεται να κάνει η γυναίκα;

Ασφαλώς να συμβουλευτεί έναν ειδικό αναπαραγωγής, ώστε να εκτιμηθεί το ωοθηκικό της απόθεμα. Απαραίτητες είναι κάποιες εξετάσεις αίματος αλλά και μία συμβολαιογραφική πράξη.

Πόσο καιρό μπορεί να διατηρήσει τα κατεψυγμένα ωάρια;

Η ελληνική νομοθεσία ορίζει ως μέγιστη επιτρεπόμενη διάρκεια κρυοσυντήρησης των ωαρίων τα 20 χρόνια. Η διάρκεια της κρυοσυντήρησης ωαρίων μπορεί να παραταθεί για ακόμα 5 χρόνια μετά από έγγραφη αίτηση. Ασφαλώς το μέγιστο είναι μέχρι να συμπληρώσει το 54^ο έτος της ηλικίας της, που είναι και το ανώτατο όριο για οποιονδήποτε χειρισμό υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Κρυοσυντήρηση & AI

Μία ακόμα καινοτομία της τεχνολογίας ήρθε να προστεθεί ως εφόδιο στα χέρια των ιατρών αναπαραγωγής, των εμβρυολόγων και των γυναικών που επιθυμούν να διατηρήσουν τη γονιμότητα τους. Η χρήση λοιπόν της τεχνητής νοημοσύνης (artificial intelligence) βρήκε εφαρμογή και στην κρυοσυντήρηση των ωαρίων.

Τι ακριβώς όμως σημαίνει αυτό;

Με τη χρήση λοιπόν της τεχνητής νοημοσύνης στο εμβρυολογικό εργαστήριο, μετά τη λήψη των ωαρίων της γυναίκας μπορεί να δοθεί πλέον η πληροφορία σε σχέση με το πόσο καλά ήταν αυτά τα ωάρια που συλλέχθηκαν, τι πιθανότητες έχουν να γονιμοποιηθούν μελλοντικά και τι πιθανότητες έχουν να δώσουν μια κλινική εγκυμοσύνη.

 Έτσι, ανάλογα με τα αποτελέσματα, οι επιστήμονες αναπαραγωγής θα μπορούν να ερμηνεύσουν ένα αποτέλεσμα βασιζόμενοι όχι μόνο στην υποκειμενική εκτίμηση του κλινικού εμβρυολόγου, αλλά και στο αποτέλεσμα που θα έχουν από την απάντηση της τεχνιτής νοημοσύνης. Με αυτήν την ερμηνεία, οι γυναίκες θα γνωρίζουν πόσο απέδωσε η προσπάθεια τους, θα έχουν την πληροφορία αν θα αξίζει να την επαναλάβουν και θα γνωρίζουν πάντα βάσει πιθανοτήτων στο τι έχουν να ελπίζουν μελλοντικά.

Στην ουσία, με αυτό το σύστημα αξιολόγησης, τα ωάρια της γυναίκας συγκρίνονται με την βοήθεια της τεχνολογίας με χιλιάδες άλλα ωάρια, των οποίων γνωρίζουμε την έκβαση και έχουμε μελετήσει. Η διαδικασία αυτή συμβαίνει λαμβάνοντας υπόψιν διαφορετικούς αλγορίθμους και αρκετές παραμέτρους.

Ο Δρ. Αθανάσιος Παπανικολάου είναι μαιευτήρας - γυναικολόγος, εξειδικευμένος στη γυναικεία αναπαραγωγή -έχοντας χρόνια εμπειρίας στο χώρο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με ζευγάρια τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό-, επίσημο μέλος σε μια από τις πιο σύγχρονες και ολοκληρωμένες μονάδες εξωσωματικής της Ευρώπης, το Institute of Life – IASO. Περισσότερα μπορείτε να βρείτε στο doctorpapanikolaou.gr