Ο φθόνος είναι το έντονο συναίσθημα δυσαρέσκειας που βιώνει το άτομο για την ευτυχία, τα αγαθά, την επιτυχία και την κοινωνική θέση του άλλου. Είναι η ζήλεια που συνοδεύεται από αίσθημα μίσους και κακίας για τους γύρω μας. Σύμφωνα με το Αγγλικό λεξικό της Οξφόρδης το συναίσθημα περιγράφεται ως “οποιαδήποτε αναταραχή ή αναστάτωση του νου, αίσθημα πάθους. Οποιαδήποτε σφοδρή ή εξημμένη ψυχική κατάσταση” έτσι και ο φθόνος ο οποίος συγκαταλέγεται στα πιο σφοδρά και έντονα συναισθήματα. Ουσιαστικά ο φθόνος είναι η άρνηση αλλά και η δυσκολία αναγνώρισης θετικών χαρακτηριστικών στους άλλους.

Μπορεί να κρύβει από πίσω οργή, αγανάκτηση, πικρία, ενόχληση, εχθρότητα και σε ακραίες καταστάσεις ακόμα και παθολογικό μίσος. Συνήθως τα άτομα που εκδηλώνουν συμπεριφορές και συναισθήματα φθόνου έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και έλλειψη ενδιαφερόντων. Επιθυμούν να αποκτήσουν κάτι καλύτερο που διαθέτει ο συνάνθρωπός τους και αισθάνονται ευχαρίστηση με την αποτυχία των άλλων. Νιώθουν δυσαρέσκεια απέναντι στα άτομα που υπερέχουν και προσπαθούν με κάθε τρόπο να τα υποβαθμίζουν και να υποτιμήσουν τα επιτεύγματα τους. Σε περίπτωση που δεν τα καταφέρουν εστιάζουν στα αρνητικά τους στοιχεία που όπως είναι λογικό υπάρχουν σε όλους μας. Τα άτομα που φθονούν ζηλεύουν την επιτυχία, την εξυπνάδα, τις ικανότητες, τα επιτεύγματα και τα φυσικά χαρίσματα που διαθέτουν οι άλλοι σε αντίθεση με αυτούς. Όπως γίνεται αντιληπτό εκδηλώνουν μια συμπεριφορά υπερενασχόλησης με τους άλλους και καταναλώνουν πολύ χρόνο σκεπτόμενοι τρόπους που θα μπορούσαν να παρεμποδίσουν ή να διαβάλουν τις επιτυχίες τους.

Σίγουρα ένας βασικό παράγοντας που επηρεάζει την συμπεριφορά του «φθονερού» ατόμου είναι η ένταση του συναισθήματος. Σε μια ήπια μορφή ο φθόνος θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως κίνητρο για προσωπική ανέλιξη ενώ σε μια ακραία μορφή θα μπορούσε να εκδηλωθεί με επιθετικότητα και ακραίες συμπεριφορές ζήλειας. Οι άνθρωποι που φθονούν δυσκολεύονται να αποδεχθούν τα θετικά γνωρίσματα των άλλων και ανακουφίζονται βλέποντάς την αποτυχία των άλλων. Είναι δυστυχισμένοι και δεν μπορούν να χαρούν την ζωή τους διότι πάντοτε θέλουν αυτά που έχουν οι άλλοι και αυτές οι σκέψεις ακτινοβολούν με αποτέλεσμα να μην μπορεί κανείς να τους αντέξει.  

Σημαντικό είναι λοιπόν να φυλαγόμαστε από τέτοια άτομα, ένα αποτελεσματικός τρόπος αποφυγής τους είναι  η απόσταση. Αδιαφορώντας δημιουργούμε μια απόσταση από τα άτομα αυτά και αυτομάτως μειώνονται οι αρνητικές αλληλεπιδράσεις που θα μπορούσαμε να έχουμε. Προσπαθούμε να μην προκαλούμε την εκδήλωση των αρνητικών τους συναισθημάτων κρατώντας μια ευγενική στάση απέναντι τους χωρίς να μοιραζόμαστε τα επιτεύγματα μας. Θα πρέπει να σκεφτείτε καλά πριν προβάλετε πράγματα που προκαλούν ζήλεια και φθόνο Επίσης καλό είναι να διατηρείται την ταπεινότητα και την μετριοφροσύνη σας έτσι ώστε να μην πυροδοτούνται αισθήματα φθόνου σε αυτά τα άτομα.

Πολλές φορές ακόμα και εμείς οι ίδιοι έχουμε παρατηρήσει στους εαυτούς μας συμπεριφορές ή σκέψεις που εκδηλώνουν φθόνο. Όταν συμβεί αυτό δεν πρέπει να το περιφρονήσουμε δικαιολογώντας το, αντιθέτως πρέπει να προσπαθούμε και να «δουλεύψουμε» με τον εαυτό μας έτσι ώστε να μην διαιωνιστούν τέτοια συναισθήματα και δημιουργηθούν φαύλοι κύκλοι με περιεχόμενο το φθόνο. Ένας καλός τρόπος εξόντωσης του φθόνου είναι η εστίαση στον εαυτό μας και η ανασυγκρότηση στόχων. Θέτοντας προσωπικούς στόχους και επιτυγχάνοντας τους αισθανόμαστε ικανοποιημένοι με τον εαυτό μας και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται η αυτοεκτίμηση μας. Έτσι δεν έχουμε πλέον την ανάγκη να επιθυμούμε και να προσμένουμε την αποτυχία των άλλων για να επιβεβαιωθούμε εμείς οι ίδιοι. 

Aπό την ψυχολόγο Πουλίδη Παυλίνα 

boro.gr