H υπέρταση – ή σταθερά αυξημένη δηλαδή αρτηριακή πίεση- αποτελεί την πιο συχνή χρόνια νόσο και έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες θνησιμότητας, νοσηρότητας και κακής ποιότητας ζωής. Η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί σημαντικό παράγοντα θνησιμότητας και νοσηρότητας διότι συνδέεται ισχυρά με την εμφάνιση στεφανιαίων συνδρόμων και εμφραγμάτων, αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, νεφρικής ανεπάρκειας και τύφλωσης. Υπολογίζεται ότι περίπου 1,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από αρτηριακή υπέρταση παγκοσμίως από τους οποίους λιγότεροι από 1 στους 5 την έχει ρυθμίσει επαρκώς. Από τους πιο σημαντικούς παράγοντες εμφάνισης υπέρτασης είναι η κακή διατροφή, η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ και η παχυσαρκία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας λαμβάνοντας υπόψη την μεγάλη σημασία της αρτηριακής υπέρτασης στην κακή υγεία του πληθυσμού, έβαλε στόχο την μείωση της κατά 25% στα επόμενα χρόνια. Για αυτό το σκοπό εξήγγειλε δράσεις και καθιέρωσε την Παγκόσμια Ημέρα Υπέρτασης στις 17 Μαΐου.

Η υπέρταση είναι σιωπηλή νόσος χωρίς συμπτώματα ή ενοχλήματα

Η υπέρταση είναι μια ασυμπτωματική νόσος με αποτέλεσμα πολλοί ασθενείς να έχουν υπέρταση και να μην το ξέρουν. Για αυτό αποκαλείται και ‘σιωπηλός δολοφόνος’. Η υπέρταση δεν δίνει προειδοποιητικά σημεία παρά μόνο όταν έχει κάνει σημαντικές βλάβες στα ζωτικά όργανα του ασθενούς όποτε τα συμπτώματα προκαλούνται από τις επιπλοκές της.Όταν τα συμπτώματα συμβαίνουν αποτελούν εκδηλώσεις από διαταραχές της λειτουργίας των ζωτικών οργάνων π.χ. πρωινοί πονοκέφαλοι, αίσθημα ταχυπαλμίας ή αρρυθμίας, διαταραχές όρασης, εμβοές ώτωνκ.λ.π. Επίσης η σοβαρή υπέρταση μπορεί να προκαλέσει αδυναμία, εύκολη κόπωση, άγχος, θωρακικό άλγος κ.λ.π. Για τους παραπάνω λόγους, ο μόνος τρόπος για να μη ξεφύγει της προσοχής και διάγνωσης μας είναι η τακτική μέτρηση της αρτηριακής πίεσης ιδιαίτερα μετά τα 65 έτη. Παρόλο που η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης μπορεί να γίνει με αυτόματα πιεσόμετρα σωστά και γρήγορα στο σπίτι και είναι αυτό που συνιστούμε, εντούτοις χρειάζεται να εκτιμηθεί και από το γιατρό για να υπολογισθεί ο συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος του ασθενούς και να δοθούν οι απαραίτητες οδηγίες.

Αντιμετώπιση αρτηριακής υπέρτασης

Η σύγχρονη ιατρική έχει πολλά όπλα για την επιτυχή ρύθμιση της υπέρτασης και την αντιμετώπιση των επιπλοκών της. Βασικός ρυθμιστικός παράγοντας όλου αυτού είναι η σωστή συνεργασία γιατρού και ασθενούς. Ο υπερτασικός ασθενής πρέπει να κατανοήσει και να εφαρμόσει ένα υγιεινό τρόπο ζωής, ο οποίος όχι μόνο θα βοηθήσει στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης αλλά και στη σημαντική μείωση της πιθανότητας να υποστεί στο μέλλον ένα έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια ή εγκεφαλικό. Έτσι θεωρείται αδιαπραγμάτευτη σε αυτούς τους ασθενής η διακοπή του καπνίσματος, η μείωση της κατανάλωσης άλατος και αλκοόλ καθώς και η υιοθέτηση φυσικής άσκησης στην καθημερινότητα τους. Ιδιαίτερα όσον αφορά το αλάτι, ο ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει ότι η μεγαλύτερη ποσότητα προσλαμβάνεται από ‘κρυφές πηγές΄ και όχι μόνο από το μαγειρικό αλάτι και για αυτό θα πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένος στην ποσότητα άλατος των τροφίμων που αγοράζει ή αυτών που καταναλώνει εκτός σπιτιού. Τέλος οι φαρμακευτικές θεραπείες που έχουμε είναι πολλές, με πολλά ευεργετικά αποτελέσματα για το καρδιαγγειακό πέρα από τη μείωση της αρτηριακής πίεσης και με πολύ χαμηλό προφίλ παρενεργειών. Παράλληλα όλο και νέες θεραπείες έρχονται στο προσκήνιο καθημερινά ενισχύοντας τις δυνατότητες μας. Σημαντική παράμετρος όμως είναι η σωστή λήψη αυτών αφού φαίνεται από μελέτες ότι το 50% των ασθενών δεν παίρνει σωστά ή και καθόλου τα φάρμακά του.

Όλα αυτά πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψιν από τα συστήματα υγείας και από την πολιτεία. Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία έχει να προτείνει και προωθεί στοχευμένες δράσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος διότι συνολικά οι επιπλοκές της υπέρτασης στοιχίζουν πολύ περισσότερο από τα άλλα νοσήματα όχι μόνο σε χρήματα αλλά κυρίως σε ανθρώπινες ζωές.

Ομάδα Εργασίας Αρτηριακής Υπέρτασης Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας