Αν και στη συντριπτική τους πλειονότητα τα εγκεφαλικά επεισόδια εκδηλώνονται στις ηλικίες άνω των 65 ετών (ο κίνδυνος είναι 30 έως 50 ανά 1.000 σε αυτές τις ηλικίες), το 10%-15% των κρουσμάτων παρουσιάζονται σε άτομα ηλικίας κάτω των 45 ετών (ο κίνδυνος είναι 1 ανά 1.000).

Μελέτη του Πολιτειακού Πανεπιστημίου Γουέιν, του Μίσιγκαν, σε 57 νεαρούς με εγκεφαλικό, έδειξε πως στον έναν στους επτά έγινε αρχικά λανθασμένη διάγνωση, καθώς τα συμπτώματά τους εκλήφθηκαν ως ίλιγγος, ημικρανία, δηλητηρίαση από αλκοόλ, διαταραχή του έσω ωτός κ.λπ.
«Αν και τα νεαρά θύματα του εγκεφαλικού ωφελούνται σημαντικά από την έγκαιρη θεραπεία, αυτή πρέπει να χορηγείται μέσα στις τεσσερισήμισι πρώτες ώρες», λέει ο δρ Σίμαντ Τσατουρβέντι, νευρολόγος στο Γουέιν Στέιτ και διευθυντής του Προγράμματος Εγκεφαλικών του Πανεπιστημίου, που εδρεύει στο Ιατρικό Κέντρο του Ντιτρόιτ.

«Επειτα από 48 έως 72 ώρες, δεν υπάρχουν σημαντικές παρεμβάσεις οι οποίες να μπορούν να βελτιώσουν την έκβαση του επεισοδίου. Συνεπώς, όταν ένας νέος εκδηλώνει αιφνιδίως συμπτώματα χρειάζεται ενδελεχή ιατρικό έλεγχο, ακόμη κι αν εν πρώτοις αυτά μοιάζουν αθώα», προσθέτει.
Η μελέτη του Γουέιν Στέιτ έδειξε ακόμη πως οι ασθενείς οι οποίοι είχαν εξεταστεί από έναν νευρολόγο στα επείγοντα και υποβλήθηκαν έστω και προληπτικά σε μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου είχαν λιγότερες πιθανότητες να πέσουν θύματα λανθασμένης διάγνωσης.

30άρηδες και 40άρηδες

Τα ομοσπονδιακά Κέντρα Ελέγχου και Προλήψεως των Ασθενειών (CDC) των ΗΠΑ αναφέρουν πως έχουν πολλαπλασιαστεί τα εγκεφαλικά στους 30άρηδες και στους 40άρηδες. Η αύξηση στη συχνότητά τους αποδίδεται στην εξάπλωση των παραγόντων κινδύνου γι' αυτά (λ.χ. της υπέρτασης και του διαβήτη), καθώς και στη βελτίωση της διάγνωσης.

«Και οι ίδιοι οι νέοι πρέπει να γνωρίζουν ότι κινδυνεύουν να πάθουν εγκεφαλικό, ανεξάρτητα από την ηλικία τους», επισημαίνει ο δρ Τσατουρβέντι.
Ωστόσο, οι νέοι σήμερα δεν έχουν περισσότερες γνώσεις για τα συμπτώματα του εγκεφαλικού απ' όσες οι παλαιότερες γενιές συνομηλίκων τους.
«Μόλις σε ποσοστό 20%-30% οι νεαροί ασθενείς φθάνουν στα επείγοντα των νοσοκομείων μέσα σε τρεις ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων τους», εξηγεί ο δρ Τσατουρβέντι. «Οι υπόλοιποι περιμένουν να δουν μήπως υποχωρήσουν τα συμπτώματά τους και έτσι καταλήγουν να φτάνουν στα τμήματα των επειγόντων περιστατικών 12 έως 24 ώρες αργότερα».

Οι πιθανές αιτίες

Στην πλειονότητά τους τα εγκεφαλικά στους νέους οφείλονται σε θρόμβους, οι οποίοι αναπτύσσονται εξαιτίας των γνωστών καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου: της παχυσαρκίας, της υπέρτασης, της αυξημένης χοληστερόλης και του καπνίσματος.

Η κατάχρηση αλκοόλ και η χρήση ναρκωτικών αποτελούν επίσης συμβάλλοντες παράγοντες. Στις νεαρές γυναίκες η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού, ενώ όσοι νέοι είναι επιρρεπείς στις ημικρανίες επίσης διατρέχουν κάπως αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού.
Στις νεαρές ηλικίες ρόλο μπορεί να παίξουν και τα επαναλαμβανόμενα χτυπήματα (λ.χ. στη διάρκεια του σέρφινγκ), συχνά σε συνδυασμό με μια κληρονομούμενη αδυναμία των αρτηριών, που έχουν ως συνέπεια ρήξη σε μία από τις καρωτίδες αρτηρίες (τροφοδοτούν με αίμα τον εγκέφαλο).
Αλλες δραστηριότητες που μπορεί να προκαλέσουν ρήξη της καρωτίδας είναι όσες εμπεριέχουν απότομα τινάγματα του αυχένα, όπως οι καταδύσεις, το γκολφ και το τένις, καθώς και οι χειροπρακτικοί χειρισμοί και η κάμψη του κεφαλιού με δύναμη προς τα πίσω (προκαλεί το επονομαζόμενο εγκεφαλικό του κομμωτηρίου).

Πότε να πάτε στον γιατρό

Το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα των εγκεφαλικών είναι ότι αρχίζουν απότομα. Ετσι, τονίζει ο δρ Τσατουρβέντι, ανεξάρτητα από την ηλικία ενός ατόμου, η αιφνίδια εμφάνιση οποιουδήποτε από τα συμπτώματα που ακολουθούν πρέπει να αντιμετωπίζεται με επείγουσα μεταφορά στο νοσοκομείο:
* Μούδιασμα ή αδυναμία στο πρόσωπο, στο χέρι ή στο πόδι, ιδίως στη μία πλευρά του σώματος.

* Σύγχυση, δυσκολίες στην ομιλία ή στην κατανόηση του λόγου (της ομιλίας).
* Προβλήματα στην όραση, στο ένα ή και στα δύο μάτια.
* Δυσκολίες στη βάδιση, ζάλη ή απώλεια ισορροπίας ή συντονισμού των κινήσεων.
* Αιφνίδιος, έντονος πονοκέφαλος, δίχως γνωστή αιτία.

Σε αντίθεση με το έμφραγμα, τα περισσότερα εγκεφαλικά δεν προκαλούν πόνο και ακόμα κι αν υποχωρήσουν τα αρχικά συμπτώματά τους, πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη.

«Η αξονική δεν δείχνει καλά το εγκεφαλικό μέσα στις πρώτες 24 ώρες», λέει ο δρ Τσατουρβέντι. Και συνιστά, εάν η διάγνωση είναι αβέβαιη, να γίνεται και μαγνητική και να ρωτηθεί και ένας νευρολόγος.

«Οι ασθενείς πρέπει να είναι επίμονοι και να απαιτούν εξονυχιστικό έλεγχο από έναν νευρολόγο», τονίζει. «Οι δε γιατροί στα επείγοντα πρέπει να έχουν κατά νου την πιθανότητα ενός εγκεφαλικού, ανεξάρτητα από την ηλικία του ασθενούς».

tanea.gr